"Αυτή η πολιτική κοινωνία προς την οποία άγεται απο την κοινωνικότητά του ο άνθρωπος στηρίζεται σε ισχυρούς θεσμούς, όπως το δίκαιον και μάλιστα το πολιτικόν δίκαιον, που αναφέρεται, κατά τον φιλόσοφο,

«επί κοινωνών βίου προς το είναι αυτάρκειαν ελευθέρων και ίσων»[6].

Διά του πολιτικού δικαίου, όπως το ορίζει ο Αριστοτέλης, διασφαλίζονται οι δύο δημοκρατικές αξίες της ελευθερίας και της ισότητος."
........

«Τίποτα δεν οφείλεται σε απαράβατους φυσικούς νόμους. Όλα είναι αποτέλεσμα ανθρώπινων αποφάσεων και ανθρώπινων θεσμών» Νόαμ Τσόμσκι.

( Σπίθας, Πολιτική κοινωνία)

"Memento" . ταινία των :

Christophen Nolan, Jonathen Nolan. Πρωτ: Cuy Pearce - Anne Moss.

Μετά απ' την δολοφονία της γυναίκας του και τον σοβαρό τραυματισμό του ιδίου, ο πρωταγωνιστής μας, συνέρχεται στο νοσοκομείο. Είχαν πέσει θύματα μιας επίθεσης από έναν διαρρήκτη. Τυχαίο το γεγονός ή μήπως προμελετημένο;

Το τραγικό γεγονός δεν τελειώνει εδώ. Τώρα θα έχει να αντιμετωπίσει και τις απρόβλεπτες συνέπειες του τυχαίου(;) συμβάντος που θα καθορίσει ανεπανόρθωτα την ζωή του από εδώ και στο εξής. Τα 15λέπτα κενά στην μνήμη του,θα τον συνοδεύουν, συνεχώς, στην προσπάθεια να εκδικηθεί για το θάνατο του αγαπημένου του προσώπου.

Ένα αριστουργηματικό φίλμ που ξεφεύγει απο τα στενά όρια ενός αστυνομικού θρίλερ ή ενός απλού φίλμ- νουάρ. Έτσι, δυστυχώς, το χαρακτήρισαν, βιαστικά μάλλον, οι κριτικοί των ταινιών κινηματογράφου!

Ο πρωταγωνιστής, Γκάις Πήρς, αρχίζει να αναζητά τον δολοφόνο της γυναίκας του.

Η παράξενη, όμως, "ασθένειά" του, αυτή η ξαφνική , συμπτωματική και περιοδική αμνησία, δεν του επιτρέπει, παρά να αντιλαμβάνεται και νάχει επίγνωση του "κόσμου", των γεγονότων και των καταστάσεων για 15λεπτά. Δεκαπέντε λεπτά επίγνωσης, εγρήγορσης και μετά το απόλυτο κενό. !! Μετά ξεχνά τα πάντα..
Ποιός είναι , που βρίσκεται, ποιοί οι φίλοι του και ποιοί οι "εχθροί του";

Κάνοντας χρήση μιας συνηθισμένης κινηματογραφικής θεματολογίας, ο Νόλαν, στην ουσία πραγματεύεται την διαρκή και αγωνιώδη πάλη του "αιώνιου ανθρώπου", με τον εαυτό του. Μέ ένα συνεχές φλάς- μπάκ απο "ασύνδετα" 15λέπτα και με συνεχείς εναλλαγές εξελίσσεται η ταινία μας.

Ο πρωταγωνιστής σε μιά διαρκή αναζήτηση του δολοφόνου, μα και του "εαυτού" του, ταυτόχρονα.

Στην προσπάθειά του αυτή, ο ήρωας μας παλεύει συνεχώς με το άγνωστο. "Άγνωστες" οι προθέσεις των διπλανών του.
Φίλοι ή κακοί, άραγε ; Γνωστοί του ή άγνωστοι, που έχουν άλλα σχέδια από τα δικά του; Οι δικές του προθέσεις ;

Ανά 15λεπτο, άγνωστες και αυτές.

Απο την θέση του "τιμωρού", περνά σε κλάσμα δευτερολέπτου, απέναντι, στην άλλη θέση, αυτήν του θύματος και του παραπλανημένου!

Όλη η θεματολογία, "φωτογραφίζεται" σε μια έξυπνη και ευρηματική σκηνή, 15 λεπτών! Εκείνη, στην οποία, ο "ήρωας" τρέχοντας παράλληλα σε σειρά παρκαρισμένων αυτοκινήτων, έχοντας απ' την άλλη πλευρά τον "εχθρό" αλληλοπυροβολούνται και τρέχουν και οι δυό προς την ίδια κατεύθυνση και...ξαφνικά, να που τελειώνουν τα 15 λεπτά!

Σταματά, με το πιστόλι στο χέρι, βλέπει τον "άλλο" απέναντί του.

Τώρα, τι θέλει, τι ζητά και τι πρέπει να κάνει ; Τι συμβαίνει, άραγε;

Ξέχασε, πάλι, ποιός καταδιώκει ποιόν; Το όνομά του; Ποιό είναι και " τι ψάχνει";

Σαφής η "θέση" του σκηνοθέτη και δημιουργού της ταινίας.

Ένας άνθρωπος, ο "ήρωας" μας, κινείται με μυαλό "15λεπτο" και με ανεπτυγμένο ένστικτο, αφού αναμνήσεις δεν υπάρχουν , ούτε εμπειρία (θυμίζει: "Σιντάρτα" και το " ο Λύκος της στέπας" του Έσσεν ).

Προσέξτε την αναλογία δεν είναι καθόλου τυχαία, βέβαια.
"15 λεπτά μυαλού/ανεπτυγμένο ένστικτο". Θυμόμαστε την σχέση συνειδητού προς το ποσυνείδητο ( 1/10).

Το μυαλό υποχρεούται να κινείται και να επιλέγει με ταχύτητα και είναι υποχρεωμένο να δράσει, να αφομειώσει και να επεξεργαστεί τις πληροφορίες, τάχιστα. Μετά, παίρνει την θέση του και ενεργεί το "φιλτραρισμένο" ένστικτο"και τούμπαλιν.

Φινάλε αντάξιο για υποψιάσμένους θεατές, αφού ξεφεύγει απο την παγίδα του "χάπιεντ". Θύματα - θύτες και καλοί -κακοί, τυλιγμένοι στο σκοτάδι αναζητούν την λύτρωση αγνοώντας τις προθέσεις των εκάστοτε συνοδοιπόρων τους .

Ακόμη και τις δικές τους, αλίμονο.

( Έτσι το είδε ο Σπίθας )

Εν αρχή ην ο λόγος και μετά ακολουθούν οι... ποδοσφαιρικές διαδρομές.
Περίπου 40 χρόνια και το ποδόσφαιρο, εξακολουθεί να είναι μία από τις μεγάλες μου αγάπες.

"Ποιός παλιάνθρωπος- θέλω να ξέρω- ανακάλυψε την μπάλα και δεν πας να διαβάσεις" (λόγια της μητέρας μου..)

Προκριματικά- Ελλάδα:

Η ελληνική ομάδα είχε , εκείνη την εποχή, τα μεγαλύτερα ποδοσφαιρικά ταλέντα: Δομάζος, Παπαϊωάννου, Σιδέρης, Κούδας, Μποτίνος, Οικονομόπουλος, Καμάρας.

Μεγάλη νίκη επί της σπουδαίας Πορτογαλίας του Εουσέμπιο με 4-2 και 2-2 στην Πορτογαλία, αφού προηγηθήκαμε 2-0 και ισοφαρισθήκαμε στο τελευταίο 10λεπτο!
Με τ'αυτί στο ραδιόφωνο.

Την πρόκριση πήρε η Ρουμανία με τον Ντουμιτρέσκου να σκοράρει δύο φορές εναντίον μας , Ελλάδα- Ρουμανία 2-2 .
Ρουμανία- Ελλάδα 1-1 , ενώ θέλαμε μόνο νίκη, στο τελευταίο αυτό παιχνίδι.

Η πρόκριση, χάθηκε στην Αθήνα, μετά τον αποκλεισμό του Μίμη Δομάζου από τον τότε προπονητή, τον Νταν Γεωργιάδη. Αιτία ένας άγριος τσακωμός, μεταξύ τους, στις παραμονές του αγώνα. Ο ιδιόρρυθμος χαρακτήρας του προπονητή, μας στέρησε την πρόκριση..

1970: ΜΕΞΙΚΟ

Η τηλεόραση, τότε, ήταν προνομιακό είδος. Όσοι τυχεροί την είχαν, τότε, ήταν "υποχρεωμένοι" να δεχτούν και τους γείτονες.

Ώστε να δουν - για πρώτη φορά στην ελλάδα- το μεγάλο παγκόσμιο ποδοσφαιρικό γεγονός.

- Η Αγγλία: είχε κερδίσει το προηγούμενο κύπελο και πήγε στο Μέξικο με πολλές ελπίδες.

Γκόρντον Μπάνκς, (μεγάλος τερματοφύλακας, ο "κινέζος"), Mπόμπυ Τσάρλτον, Αλαν Μπολ, Μπόμπυ Μουρ,

- Η Γερμανία, είχε μεγάλα αστέρια: Γκερντ Μύλλερ, Φραντς Μπεκενμπάουερ, Νέτσερ, Ούβε Ζέελερ.

- Η Βραζιλία: Η καλύτερη ομάδα όλων των εποχών, όπως λέγεται.

Πελέ, Ριβελίνο, Ζέρσον, Τοστάο, Ζαίρζίνιο, Ζέρσον, Κάρλος Αλμπέρτο...

- Ιταλία: Φακέτι, Τζοφ, Μπονινσένια (ο "Μπόμπο") Ριβέρα, Ματσόλα, Τζίτζι Ρίβα.

Το Περού, είχε την ατραξιόν, τον Κουμπίλια (δεξί εξτρεμ με κοιλίτσα και η μπάλα στην γραμμή με ταχύτητα σπρίντερ και ασταμάτητος!)

Αξέχαστο ματς ο ημιτελικός: Ιταλία - Γερμανία 4-3, στην παράταση, και ήταν το πρώτο μου, ποδοσφαιρικό μεταμεσονύχτιο ματς..

Στον προηγούμενο αγώνα η Γερμανία είχε αποκλείσει την Αγγλία με 3-2 και αφού έχανε με 2-0 !

Η Γερμανία ήθελε να πάρει την ρεβάνς από τους Άγγλους.!
Ο τελικός του Μουντιάλ που έγινε το 1966 στην Αγγλία είχε σημαδευτεί από ένα γκολ που δεν μάθαμε, ποτέ, αν μπήκε: "πέρασε ή δεν πέρασε την γραμμή "
(1966: Αγγλία- Γερμανία 4-2 στην παράταση.)

Αξέχαστη στιγμή:
Η απόκρουση του Μπάνκς στην κεφαλιά του Πελέ..
χαρακτηρίστηκε ως η απόκρουση του αιώνα.


Στον τελικό, η Βραζιλία χόρευε σάμπα και νίκησε με 4-1 την Ιταλία.

1974: ΓΕΡΜΑΝΙΑ

Κυριαρχούσε στην Ευρώπη η μεγάλη των Ολλανδών εποχή: Άγιαξ και Κρόϊφ.

- Μεγάλη έκπληξη η Πολωνία του Γκόρσκι. Έφτασε στους τέσσερις με μεγάλο αστέρι της τον Λάτο και τους Ντέϊνα, Σάρμαχ, Γκάντοχα και με τον Γκόργκον στην άμυνα. Ο πορτιέρο Τομασέφσκι ενέπνεε εγγύηση στην ομάδα.

Η Πολωνία είχε πάρει την πρόκριση αποκλείοντας την Αγγλία στα προκριματικά.
Το 0-0 μέσα στο Γουέμπλευ, έχει μείνει στην ιστορία μετά από τις εκπληκτικές αποκρούσεις του μεγάλου τερματοφύλακα Τομασέφσκι.

- Η χειρότερη Βραζιλία, όλων των εποχών αποκλείστηκε με 2-0 από την Ολλανδία του Ρίνους Μίχελς και των Κρόϊφ, Νέεσκενς, Ρούντι Κρολ, Βαν Χάνεγκεμ, Τζόνυ Ρεπ..

Τελικός: Γερμανία - Ολλανδία 2-1.

Οι Ζεπ Μάγερ, Πολ Μπράιντερ, Ράινερ Μπόνοφ, Όβερατ, Μπεκενμπάουερ, Μύλλερ, κατάφεραν να ανατρέψουν το 0-1 ( στο πρώτο λεπτό του αγώνα και χωρίς να ακουμπήσουν, καν την μπάλα οι Γερμανοί..!) και να πάρουν το κύπελο από την καλύτερη Ολλανδία όλων των εποχών ( Κρολ, Νέεσκενς, Ρένζεμπρικ, Κρόϊφ, Ρεπ..)

Μεγάλη στεναχώρια ( το θεώρησα απίστευτο και αδικία)


1978: ΑΡΓΕΝΤΙΝΗ


Το 1978 το Μουντιάλ θα γίνει, στην Αργεντινή, παρά τις αρχικές αντιδράσεις της ΦΙΦΑ. Το 1976, ο Χόρχε Βιντέλα με πραξικόπημα είχε ανατρέψει την Ισαβέλλα Περόν ( ο Περόν είχε πεθάνει το 1974) . Οι αντιδράσεις κάμφθηκαν, εκτός μιας.

Ο Γιόχαν Κρόϊφ, αρνήθηκε να συμμετάσχει στην αποστολή της Ολλανδίας και να παίξει στην χώρα του δικτάτορα Βιντέλα.

Οι "ιπτάμενοι Ολλανδοί", παρότι θα έπαιζαν χωρίς το μεγάλο τους αστέρι με το νούμερο "14", φιλοδοξούσαν να φτάσουν στον τελικό και να διεκδικήσουν την κούπα για δεύτερη συνεχόμενη φορά στην έδρα της διοργανώτριας χώρας, όπως αποδείχτηκε στην συνέχεια.

Η Ουγγαρία είχε πολύ καλή ομάδα και δύο νέα μεγάλα ταλέντα, τον Νίλαζι και τον Τόροτσικ και ήθελε να πρωταγωνιστήσει, 'όπως παλιά.

Κληρώθηκε στο ίδιο όμιλο με την διοργανώτρια χώρα, την Αργεντινή και έχασε με 2-1, αφού απεβλήθησαν και οι δύο καλύτεροι παίκτες της, ο Νίλαζι και ο Τόροτσικ και ενώ είχε προηγηθεί με 1-0.

Το μήνυμα είχε δοθεί, στον πρώτο αγώνα και όλοι κατάλαβαν την συνέχεια..
Το κύπελο έπρεπε να το πάρει, πάση θυσία, η Αργεντινή..
( του Βιντέλα)


Στην Αθήνα, σε θερινό σινεμά, παιζόταν το έργο "Ο Ταξιτζής" με τον Ρόμπερτ Ντε Νίρο, εκείνη την ίδια ώρα που η Σκοτία κέρδιζε στα προκριματικά με 3-2 την Ολλανδία με γκολ του σπουδαίου Κένι Νταγκλίς και του Άρτσι Γκέμιλ.
Η βολίδα του Ρεπ από τα 40 μέτρα, που έκανε το 3-1, σε 3-2 δεν είχε συνέχεια..

(η συνέχεια..)

Η Ολλανδία, όμως πέρασε ,αφού νίκησε το Περού του διαμόνιου Κουμπίγιας και έφτασε στον τελικό.


Η Ιταλία του Μπέτεγκα και του Ρόσι, καθως και η Βραζιλία του Μπατίστα, του Σερέζο και του Ζίκο, δεν μπόρεσαν να εμποδίσουν την ομάδα της Αργεντινής και τα παρασκήνια.


Η Γερμανία του Ρουμενίγκε είχε αποκλειστεί, μετά από την ήττα με 3-2 από την Αυστρία του Κρανκλ και του Προχάσκα.
Οι Αυστριακοί, μόλις, είχαν κάνει μία από τις μεγαλύτερες νίκες στην ιστορία τους!!


Έτσι ο Μενότι με μια πλειάδα αστεριών, όπως ο Μάριο Κέμπες, ο Πασαρέλα, ο Ταραντίνι, ο Λούκε, ο Αρντίλες και ο Μπερτόνι (εκπληκτικοί παίκτες) θα έφτανε στον τελικό με αντίπαλο - ποιόν άλλον- την Ολλανδία του Ρέζενμπρικ, πλέον. Συμπαραστάτες του οι αδελφοί Φαν ντε Κέρκοφ, ο Άρι Χάαν, ο Νέσκενς, ο Κρολ και ο Ρεπ.

Αυτό έγινε γιατί υπήρχαν δύο όμιλοι και στο τελικό θα έπαιζαν οι δύο πρώτοι των ομίλων. !!

Η Βραζιλία, χωρίς να χάσει, αφού στο ντέρμπυ ήρθε 0-0 με την Αργεντινή, αλλά το 6-0 της Αργεντινής επί του Περού, θα την στείλει να παίξει στον μικρό τελικό λόγω της χειρότερης διαφοράς τερμάτων..!

1ος όμιλος : Αργεντινή 5, Βραζιλία 5, Πολωνία 2, Περού 0.
2ος όμιλος : Ολλανδία 5, Ιταλία 3, Γερμανία 2, Αυστρία 2.

Μικρός τελικός: Βραζιλία - Ιταλία 2-1

Στον μεγάλο τελικό το σκορ ήταν 1-1 και το δοκάρι ήταν κι'αυτό εμπόδιο στην άτυχη Ολλανδία. Στο 90' λεπτό ήρθε να πει όχι στον αρχηγό Ρέζενμπρινκ που "σημάδεψε" με σουτ το δεξί δοκάρι του Φιλιόλ αντί για τα δίχτυα.

Το ματς πήγε στην παράταση και τα γκολ του Κέμπες και του Μπερτόνι έκαναν το ταμπλό να γράψει.

Τελικός: Αργεντινή - Ολλανδία 3- 1




" η απόκλιση ανάμεσα στο κοινωνικά και στα ατομικά δικαιώματα μας, αυτά ορίζουν και αναδεικνύουν το ζήτημα της ηθικής σε κάθε εποχή."

Η αξιοπιστία του λόγου και των πράξεων μας καθορίζονται, σε μεγάλο βαθμό , από το βασικό μέγεθος της ηθικής.

Το μέγεθος της ηθικής αποτελεί την συνισταμένη κοινωνιολογικών εννοιών, όπως: Δίκαιον, αίσθημα ευθύνης, παρρησία, ήθος, την ατομική αλλά και συλλογική συνείδηση ( ατομο και κοινωνική συνείδηση.)
Το σύστημα, δηλαδή, των αξιακών μας αρχών.

Ισχυρίζομαι, ότι δεν αποτελεί ένα μετρήσιμο μέγεθος, ούτε βέβαια μια αμετάβλητη σταθερά από κανονιστικούς όρους και νόμους. Οι κανονιστικοί κοινωνικοί όροι που είναι αναγκαίοι, αφενός, δεν ενσαρκώνουν την πλήρη διάσταση και το εύρος του όρου "ηθική", αφετέρου.

Απαιτείται μια ευρύτερη αντίληψη κοινωνικής και συλλογικής συνειδητότητας, τέτοιας που μας δίνει, εκείνη η ανεπτυγμένη και εκπαιδευμένη ικανότητα, που προέρχεται μέσα από συνεχείς επαναπροσδιορισμούς και αναζητήσεις.

Έπαναδιατυπώνουμε την 'εννοια της ηθικής μας, ανάλογα και σύμφωνα με τις κοινωνικές αλλαγές και τα σύγχρονα κοινωνικά προτάγματα, που μέρος τους είμαστε και αναπόστατοι ιμάντες του, ταυτόχρονα.

Το "συνευρίσκομαι", "συνδιαλέγομαι", "συναποφασίζω" και "συνλειτουργώ" , είναι οι απαραίτητες κοινωνικές συνθήκες, που προάγουν τον διάλογο, την συλλογικότητα, την κοινωνία και τους πολίτες. Δεν είναι, ταυτόχρονα, όμως, επ΄ουδενί, αρκετές, μα ούτε και οι μοναδικές σταθερές που θα επιβεβαιώσουν και θα επικυρώσουν την "αξιοπιστία ενός λόγου".

Η ελευθερία στην έφραση και στην γνώμη μας, όπως και η αξιοπιστία του λόγου, δεν ποσοστικοποιείται και δεν συμψηφίζεται. Είναι θεμελιώδες δικαίωμα και υποχρέωσή μας, μαζί.

Δεν κρίνεται, αλλά ούτε επικυρώνεται από τους όποιους, κοινωνικούς και πλειοψηφικούς συσχετισμούς. Αυτό αποτελεί και το θεμελιώδες ηθικό πρόβλημα.

Δηλαδή η απόκλιση ανάμεσα στο κοινωνικά και στα ατομικά δικαιώματα μας, αυτά ορίζουν και αναδεικνύουν το ζήτημα της ηθικής σε κάθε εποχή.

- Όσο αυτά "αποκλίνουν", τόσο το ηθικό πρόβλημα μεγαλώνει και αναδεικνύονται μείζονα κοινωνικά προβλήματα.

- Όταν το ατομικό και το κοινωνικό συμφέρον "συγκλίνουν", τότε η κοινωνία και τα άτομα ευημερούν και οι κοινωνίες είναι ευνομούμενες κοινωνίες δικαίου και ισότητας.

Δηλαδή η απόκλιση ανάμεσα στο κοινωνικά και στα ατομικά δικαιώματα μας, αυτά ορίζουν και αναδεικνύουν το ζήτημα της ηθικής σε κάθε εποχή.


Στην σύχρονη εποχή μας, όμως.

- Όπου η ταχύτητα φέρνει στο προσκήνιο την εύκολη θεαματικότητα, αντί του " ουσιαστικού θεματικού",

- Όπου το εντυπωσιακό , αντικαθιστά το ωφέλιμο και δημιουργικό.

- Όπου η αξία της ενημέρωσης και της γνώσης αποτιμώνται με δείκτες και αριθμούς, από τα κυρίαρχα Μ.Μ.Ε, που "συναινετικά" διαμορφώνουν συνειδήσεις "περιορισμένης ισχύος" και πεπερασμένης διάρκειας.

- Όπου η "αξιοπιστία" έχει μετετραπεί, τέλος, σε ένα αντικείμενο μελέτης στατιστικής δημοσκοπήσεων, που την φέρνουν στον πάτο.
Κάτω- κάτω..και άλλο δεν πάει.

Τότε, αυτό που απαιτείται,
είναι: να αφουγκραστούμε τις χαμηλές και χωρίς αλλαζονεία, φωνές.

Τις εκπαιδευμένες και σμιλευμένες φωνές που ακουμπούν και στηρίζονται στην παιδεία και στον πολιτισμό.


Υ.Γ.
Αφορμή, δοθείσης, τα επίκαιρα και πολύ καλά άρθρα του φίλου μου του Δείμου:

" από την ηθική στην ελευθερία" .

Κοινές είναι οι διαπιστώσεις, που αφορούν:

α) Την "αναπηρία" της ευρωπαϊκής ένωσης.

β) Τις αρπακτικές ακόρεστες διαθέσεις των εγχώριων και διεθνών παρασιτικών οικονομικών κέντρων που λυμαίνονται τον παραγόμενο δημόσιο πλούτο.

γ) Την υπανάπτυξη της δημόσιας διοίκησης και του ευρύτερου δημόσιου τομέα στην χώρα μας, που οφείλεται- εκτός των άλλων -και στην ανυπαρξία αξιόπιστων θεσμικών ελεγκτικών μηχανισμών.

- Οι κοινωνικές ομάδες, οι πολίτες, χαρακτηρίζουν τα οικονομικά μέτρα , σαν αδίκως κατανεμημένα.

- Θα ήταν έκπληξη, αν τα μέτρα, ήταν δίκαια. Επίσης, αν η κοινωνία στο σύνολό της, τα αποδεχόταν σαν δίκαια.

Το θέμα, εύλογα, πρέπει να απασχολήσει ένα νέο πολιτικό πλαίσιο. Στο επόμενο στάδιο, αυτό που αποσιωπάται ή απλώς αναφέρεται χωρίς να υπάρχουν σοβαρές ενδείξεις, τέτοιες που να πείθουν ότι μας έχει απασχολήσει η σοβαρότητα του.

Ποιοί θα υλοποιήσουν αυτά τα μέτρα;

Ποιός εγγυάται την αξιόπιστη, έστω, εφαρμογή

στα νέα οικονομικά και ανισόρροπα, μέτρα;

- Με ποιό τρόπο, άραγε, θα συμμετάσχουν στην υλοποίησή τους, εκείνοι οι οποίοι κατέχουν προνομιακές θέσεις στην δημόσια διοίκηση και στον ευρύτερο δημόσιο τομέα;

- Περιορίζονται μισθοί, αφαιρούνται επιδόματα και εξετάζονται περιπτώσεις για την επιστροφή χρημάτων, που χορηγήθηκαν, καθ'υπερβολήν, από το 2006.

- Ποιές οι αναμενόμενες ενέργειες, που θα μηχανευθούν. τα υψηλά αμειβόμενα στελέχη, ώστε να έχουν τις λιγότερες απώλειες και να διατηρήσουν το απυρόβλητο στις ευθύνες που τους αναλογούν;

- Είμαι πεπεισμένος, ότι θα ακολουθήσουν διαδικασίες που δεν θα αφορούν στην δίκαιη κατανομή των βαρών, όπως:

- Εσωτερικές διοικητικές ανακατονομές και "καθαρισμός" από ίχνη που θα οδηγούσαν σε αμέτρητο πλήθος από συμπεριφορές, ασυδοσίας, αυθαιρεσίας, ανομίας και καταχρηστικής εξουσίας.

Συμπεριφορές που ευνοούσαν τα ίδια συμφέροντα τους, αδιαφορώντας, εντελώς και γράφοντας στα παλιά τους τα παπούτσια κάθε σύμβαση περί των αρχών δικαίου, ισονομίας, εργατικού δικαίου και όλων αυτών των αορίστως οριζομένων και ουδέποτε εφαρμοσμένων.

- Συνεπώς, εκτός από τα άδικα οικονομικά μέτρα λιτότητας, που καλούνται να πληρώσουν οι μη "έχοντες και προς χάριν εκείνων που διαχειρίστικαν με ανάξιο, ανεύθυνο και αξιόποινο τρόπο το δημόσιο χρήμα.

- Έκτός από αυτό, λοιπόν, θα έχουμε να αντιμετωπίσουμε το δυσκολότερο όλων:

Την αδυναμία της εξάλειψης των παραγόντων

που δημιούργησαν αυτά τα οικονομικά δυσεπίλυτα προβλήματα.

Δεν αφορούν, ως εκ τούτου, στα αρνητικά αριθμητικά μεγέθη της οικονομίας μας. Και μόνο σ'αυτά.

Ποιοί θα αναλάβουν την ευθύνη να αντιπροτείνουν και να προωθήσουν μέτρα που θα ανταποκριθούν στα αιτήματα της εποχής;

- Η κυβέρνηση, δεν πείθει. Η αξιωματική αντιπολίτευση, έχει πιάσει πάτο, κατά τα κοινώς λεγόμενα.

- Οι αριστερές πολιτικές δυνάμεις, βρίσκονται εγκλωβισμένες σε εσωτερικές διαμάχες, από την μια και από την άλλη, έχουν να αντιμετωπίσουν πολιτικές αντιφάσεις που οι ίδιες δημιούργησαν.

- Η πολιτική στρατηγική της άκριτης υποστήριξης όλων των συντεχνιακών αιτημάτων έρχεται σε πλήρη αντίθεση με την δίκαιη επίλυση των κοινωνικών και εργασιακών ανισοτήτων.

- Οι ομάδες που έχουν διαμορφώσει κλίμα πελατειακών σχέσεων και συμμαχίες με κρατικοδίαιτα ιδιωτικά συμφέροντα επιδιώκουν την διατήρηση των άνομων προνομίων τους και βρίσκοντασι σε πλήρη αντιπαράθεση με τους εργαζόμενους που λειτουργούν έξω από τα παρασιτικά παράκεντρα.

- Εκεί, όπου τα κόμματα και τα συνδικάτα, σιωπούν, εκεί χάνεται και η κοινωνική αλληλεγγύη, εκεί, πλέον, αναζητείται η αξιοπιστία του πολιτικού λόγου.


Είναι αδιάφορη μια γενικόλογη αφηρημένη πολιτική χωρίς συγκεκριμένες θέσεις ή απόψεις, που δεν είναι ικανές να αντιμετωπίσουν τα προβλήματα στην ουσία τους.

Δεν είναι πολιτική στρατηγική, η παράθεση από ιδέες που αιωρούνται στην ατμόσφαιρα, αλλά δεν υλοποιούνται επί της γης. Αδυναμία είναι και υπεκφυγή, ταυτόχρονα.


Παράδειγμα:

Λύσεις, θεσμικές και Σώμα Επιθεώρησης Εργασίας.

Δεν είναι απλό θέμα η απόλυση ενός υπαλλήλου, ενώ έχει γνωμοδοτήσει, με σχετική έκθεσή της, υπερ του, η Επιθεώρηση Εργασίας.

Γιατί υπάρχει κενό στο εργατικό δίκαιο;

Ποιός είναι ο υπεύθυνος θεσμικός μηχανισμός που ελέγχει την εφαρμογή των νόμων και γνωμοδοτεί, τελεσιδικώντας; Υπάρχει; Όχι.

Η καθημερινότητα αναδεικνύει τα πραγματικά προβλήματα. Οι εργαζόμενοι είναι τελείως απροστάτευτοι στις επιθετικές, αυθαίρετες τακτικές των διαπλεκομένων συμφερόντων που καταδυναστεύουν και λυμαίνονται τον δημόσιο πλούτο.

Δημόσια διοίκηση και ποικιλόμορφα ιδιωτικά συμφέροντα έχουν δημιουργήσει άνομα κέντρα εξουσίας και στεγανά. Αυθαιρετούν, ασυδοτούν και λογαριασμούς δεν δίνουν.

Ποιοί ελέγχουν; Κανείς!

Τα αρμόδια θεσμικά όργανα ( Σ. ΕΠ. Ε) είναι στο περιθώριο και αδρανοποιημένα.

Τα θέματα προς επίλυση είναι πολλά και απαιτούνται άμεσες λύσεις. Τα οικονομικά μέτρα απαιτούν θυσίες.

Χωρίς διαφάνεια και αξιόπιστες προτάσεις η κοινωνία ασφυκτιά και πνίγεται σε μια ζοφερή ατμόσφαιρα που απογοητεύει αν δεν υπάρξουν ενδείξεις για μια ειλικρινή και δίκαιη αντιμετώπιση των προβλημάτων.

Η διαφθορά είναι το πρώτο και κυρίαρχο ζήτημα που πρέπει να αντιμετωπιστεί σε οποιαδήποτε πολιτική στρατηγική. Καμμία ιδεολογική και πολιτική πρόταση σεν είναι αξιόπιστη, αν δεν συμπεριλαμβάνει στην στρατηγική της την διαφάνεια και την αντιμετώπιση της διαφθοράς.

Εντολές, χωρίς ουσιαστικό πολιτικό περιεχόμενο, δεν αφορούν στην κοινωνία των πολτιτών που συμμετέχει, αλλά στην κοινωνία της βιομηχανίας των υπηκόων.

Τι ρόλο διεκδικούμε να παίξουμε, τελικά ;

- Αυτόν, τον άχαρο ρόλο του τερματοφύλακα, μιας μικρής ομάδας που καλείται να αποκρούσει το "πέτσινο" πέναλτυ;

- Ή μήπως, είμαστε διαρκώς και αδιακόπως οι μπουκαδόροι, που θα μπούν στο γήπεδο επειδή το πρωτάθλημα είναι στημένο εκ των προτέρων ;

Τα κόμματα, οι κοινωνικές ομάδες, τα συνδικαλιστικά σωματεία, καλούνται να κερδίσουν την χαμένη τους αξιοπιστία.

- Να κοπούν, οι ομφάλιοι λώροι με εκείνους ευνοούν την αδιαφάνεια και την διαφθορά, με εκείνους που ανέχονται την ανομία, την ασυδοσία και καταδυναστεύουν την δημόσια διοίκηση και τα άνομα παράκεντρα.

Και ο σκύλος χορτάτος και η πίτα ολόκληρη, δεν γίνεται.

Διαφθορά στους χώρους εργασίας

Είναι γνωστή και πολυσυζητημένη η κρίση στο πολιτικό σύστημα που ζούμε. Δεκάδες ιστολόγια και ακόμα πόσα άρθρα σημειώνουν την "κατάρρευση", την ανάγκη μετασχηματισμού, την καταστροφή της Βουλής κτλ κτλ. Ο τελευταίος που θα επαινέσει τη "δημοκρατία" είναι εγώ. Ωστόσο, αναρωτιέμαι: είναι πρόταση πολιτική να κάψουμε τη Βουλή;
Στο μεταμοντέρνο είναι γνωστή η τάση άρνησης. Άρνηση για όσα κληροδοτήθηκαν από τους προηγούμενους, άρνηση όσων κερδίσαμε μόνοι μας, άρνηση των θέσεων των άλλων (υποστηρίζοντας φυσικά τη δική μας δογματική θέση με φανατισμό οπαδικό). Ωστόσο, το πρόβλημα παραμένει: η άρνηση είναι πρόταση πολιτική/κοινωνική; Σαφώς και διαφωνώ με όλες εκείνες τις αφοριστικές στάσεις ότι φταίει η Βουλή, ότι οι Βουλευτές είναι βολευτές.
Και φυσικά ούτε είναι όλοι ίδιοι, ούτε φταίνε όλοι, ούτε το κοινοβουλευτικό σύστημα ευθύνεται για όλα. Αντίθετα, για εκείνους που φταίνε, για όσους έκλεψαν ή κατασπατάλησαν το λαϊκό απόθεμα υπομονής και οικονομίας, εμείς δε φταίμε; Δεν υποστηρίζω ότι ευθυνόμαστε επειδή απλά τους ψηφίσαμε (πώς θα μπορούσαμε άραγε να ξεφύγουμε από τον εκβιασμό αφού τα κόμματα προβάλλουν τα ίδια άτομα συνεχώς;).
Ευθυνόμαστε πολύ απλά για την απουσία μας από την πολιτική ζωή. Η ευθύνη είναι των πολιτών αποκλειστικά και μόνο. Δικαιολογίες μπορούμε να βρούμε πολλές. Ας εξετάσουμε όμως, εμείς τι κάναμε τόσα χρόνια; Βολευόμασταν μπροστά από έναν Η/Υ, από μια TV, σε ένα γραφείο ή ένα καναπέ αντίστοιχα κι αφήναμε άλλους να αποφασίζουν για εμάς χωρίς εμάς. Πόσες φορές ο λαός συμμετείχε σε πολιτικές διεργασίες;
Ίσως κάποιος αντιτείνει, δε μας άφηναν. Τα κόμματα είναι κλειστές λέσχες. Και πόσο προσπάθησε ο καθένας να εισέλθει σε λέσχες (χωρίς να πουλά τις αξίες του), πόσες φορές προσπάθησε να δυναμώσει/ανυψώσει τη φωνή του, τη πράξει ουχί τω λόγω; Το έχω γράψει τόσες φορές ώστε στο τέλος εκδόθηκε ως πολιτικό δοκίμιο. Ας δούμε τη δημοκρατία από άλλη οπτική… Από την οπτική της αμφισβήτησης, της κρίσης κι όχι της άρνησης.
Η άρνηση είναι τόσο εύκολη ώστε μετά αδυνατούμε μετά να προτείνουμε. Η αμφισβήτηση και η κριτική, η πίεση κι η συμμετοχή έχουν ή διαμορφώνουν προτάσεις μέσα από τη συνεργασία. Αμφισβητώντας το σύστημα με συμμετοχή μέσα στη δράση, λειτουργούμε αντισυστημικά.
Αντισυστημικότητα δεν είναι η τηλεοπτική παρουσία (βλ. ΣΥΝ, ΛΑΟΣ), ούτε η συνεχής κινητοποίηση του πλήθους που τελικά κουράζει κι απογοητεύει (βλ. ΚΚΕ). Αντισυστημικότητα είναι η συνεχής παρουσία, κρίση, και κατάθεση βελτιωτικών προτάσεων. Η κινηματική δημοκρατία δεν έχει ανάγκη ούτε από ηγέτες ούτε από κόμματα. Τα κόμματα συμπληρώνονται μέσα από τη συνεργασία, μέσα από τη συλλογικότητα όσων ενδιαφέρονται πραγματικά. Αμφισβητούν και κρίνουν, συνδιαλέγονται και προτείνουν. Χωρίς συντεχνιασμούς, αλλά με όλη τη φρεσκάδα και τη ζωντάνια του ερασιτεχνισμού και της αντιπρότασης, με όλη τη δυναμική της οικουμενικής/παν-κοινωνικής θέασης των πραγμάτων μπορούμε να προτείνουμε και να αλλάξουμε. Να αλλάξουμε εμείς πρωτίστως και δευτερευόντως την κοινωνία.
Η διαφάνεια έρχεται μέσα από την επιθυμία της ενημέρωσης, μέσα από την ανάγκη της πληροφορίας. Όσο μένουμε απαθείς και αφήνουμε την πληροφόρησή μας σε λίγους επαγγελματίες διαμορφωτές της κοινής γνώμης, επιτρέπουμε στο λαϊκισμό να βαδίζει δίπλα στην αδιαφάνεια στο δρόμο για τη άγνοια. Επιτρέπουμε μέσα από τη δικής μας ευθύνης αγνωσιά και μη συμμετοχή, την κακοδιαχείριση, τη ρεμούλα, την απιστία στο κοινό καλό.
Εξάλλου, κάθε πολιτικό σύστημα, πάντα εξυπηρετούσε συγκεκριμένα συμφέροντα. Εμείς σήμερα το καταλάβαμε ή απλά σήμερα είδαμε ότι δεν εξυπηρετούνται τα δικά μας συμφέροντα; Κανένα από τα δύο. Απλά τόσα χρόνια χρησιμοποιούσαμε το φαντασιακό της ελευθερίας/δημοκρατίας, για να ικανοποιήσουμε ρουσφετολογικά (δηλαδή ενισχύαμε το λαϊκισμό και τον πατερναλισμό) προσωπικά συμφέροντα. Αντί να κάψουμε τη Βουλή, γιατί δεν επανεξετάζουμε τη δική μας συμμετοχή, γιατί δεν αποφασίζουμε να σπάσουμε τα στεγανά και να σταματήσουμε να φοβόμαστε όσα θα γίνουν για εμάς χωρίς εμάς;

O Νίτσε είχε πει: "για να μπορέσεις να αντέξεις στη ζωή έχεις τρία όπλα. Τον διαρκή αγώνα, τον έρωτα και την τέχνη".

Τον διαρκή αγώνα, τον έχουμε αποδεχτεί. Ο έρωτας είναι προσωπικό θέμα, που σημαίνει τα "εν οίκω ουκ εν δήμο" . Για την τέχνη όμως, την σχετική ετικέτα αδίκως την παραλείψαμε, Δείμο.

Σκέφτηκα σήμερα να ξαναδιαβάσω την "Πλωτή Όπερα" και να κάνω ένα μικρό ταξίδι με την φαντασία μου.


Περπατάμε στην όχθη ενός ποταμού και κάποια στιγμή κάνουμε μια μικρή στάση σ' ένα σημείο, εκείνο που σου δίνει μια καλή ευκαιρία για να απολαύσει κανείς την φύση, την θέα και να ρεμβάσει. Να μια ωραία στιγμή για να πάρουμε μια καλή ανάσα. Σε λίγο, άλλωστε θα κάνει την εμφάνισή του το ποταμόπλοιο. Σίγουρα θα είναι μια ξεχωριστή μέρα η σημερινή για μας.

Το ποταμόπλοιο που κινείται και διασχίζει τον ποταμό, έχει κλόουν, χορευτικά, μάγους, μπάντες, θεατρίνους και κάθε λογής εκδηλώσεις, οι οποίες εναλλάσονται διαδοχικά. Δεν έχουμε την δυνατότητα να έχουμε το σύνολο των εικόνων βέβαια, όπως είναι και το λογικό, αφού βρισκόμαστε σ'ένα σημείο του ποταμού, οπότε αναγκαζόμαστε να αλλάζουμε θέσεις και να προσπαθούμε κάθε φορά να μην χάσουμε τις πλούσιες παραστάσεις του.

Έτσι, την μια στέκουμε εδώ, την άλλη τρέχουμε πιο κάτω και τ'άλλα απο πληροφορίες που συλλέγουμε από δω κι από εκεί. Ξέχασα να σας αναφέρω ότι δεν είμαστε οι μοναδικοί που επιλέξαμε να κάνουμε την βόλτα μας σε τούτο εδώ το μέρος στην άκρη μιας πόλης. Εδώ έχει έρθει όλος ο κόσμος σήμερα. Έχει έρθει για να δει, να μάθει και να διασκεδάσει.

Κάποια στιγμή έρχεται και η σειρά μας. Και περνά, ναι, ναι, ακριβώς στο σημείο που εμείς έχουμε σταθεί. Προλαβαίνουμε τώρα, να απολαύσουμε ολοζώντανα, με τα "Μάτια"μας και όχι απο περιγραφές, τη δική μας την παράσταση. Επιτέλους είναι η σειρά μας!

Ήταν ένας ταχυδακτυλουργός, που με τα μαγικά του κόλπα, μας ξετρέλανε από χαρά. Χαρήκαμε τόσο πολύ, παρότι γνωρίζαμε κατά βάθος και ξέραμε πολύ καλά ότι μας εξαπάτησε! Με την θέλησή μας, κατά κάποιο τρόπο, αλλά ας είναι, χαλάλι του!

Μετά ο καθένας μας, ζητούσε πληροφορίες εναγωνίως και με πολύ μεγάλη περιέργεια. Ο ένας απο τους άλλους, εκείνους που ήταν στις προηγούμενες θέσεις και σημεία της όχθης. Υπήρχαν και μερικοί που είχαν καταφέρει να είναι σε πολύ καλύτερα σημεία από αυτά που εμείς είχαμε επιλέξει.
Έτυχε, ίσως, ή το είχαν μελετήσει αλλιώτικα απο εμας. Αυτοί, είχαν δει "ζωντανά" τα καλύτερα σόου, οι τυχεροί!

Το ποταμόπλοιο συνεχίζει την πορεία του και τις παραστάσεις. Ήρθε η σειρά των άλλων, εκείνων που βρίσκονταν πιο κάτω απο μας, ώστε να απολαύσουν και να χαρούν, αν και δεν είχαν επιλέξει τα καλύτερα σημεία της όχθης. Το αντίθετο θάλεγα, μάλλον. Ποιός να ξέρει, άραγε, εκείνοι οι άνθρωποι τι θα καταφέρουν να δούν. Δεν ξέρουμε, καν, αν και θάθελα παρά πολύ να μάθω γι'αυτά.
Σιγά-σιγά, το πλοίο μας, χάνεται από τον ορίζοντα μας και απομακρύνεται ,τόσο πολύ, ώστε το μόνο που απομένει σε μας, πια, είναι οι ήχοι του, οι μακρινοί από τις μπαντες. Νύχτωσε και πρέπει να επιστρέψουμε στο σπίτι μας, στη μικρή μας πόλη.

Αύριο θα ρωτήσουμε και τους υπόλοιπους, να μας πληροφορήσουν. Θα μάθουμε περισσότερα, ίσως τα μάθουμε, όλα! Θάχουμε μια πλήρη και ακριβή εικόνα των γεγονότων στο ποταμόπλοιο,τα πάντα θα πούμε μεταξύ μας.

Ξέχασα να σας πω, ότι το ποταμόπλοιο είχε το όνομα "ΖΩΗ".

Θα φτιάξουμε την ολοκληρώμενη εικόνα, όλων των εκδηλώσεων, ίσως και των παρασκηνίων ακόμη. Σίγουρα θα έχει και αυτό, το παρασκήνιό του και τα δικά του μυστικά του. Τις δικές του μικρές ή μεγάλες ιστορίες.
Κάποιος θα βρεί την πλήρη εικόνα της "ΖΩΗΣ", των γεγονότων και των εκδηλώσεων που παρουσίασε το ποταμόπλοιο, δωρεάν. Ναί, ήταν δωρέαν η παράσταση και μια ειδική προσφορά που έγινε στους κατοίκους της μικρής μας πόλης. Είχαμε την επέτειο απο την ίδρυσης της.

Θα μας τα εξηγήσει άραγε και σε μας, αυτός ο τυχερός που κατάφερε να έχει την πλήρη εικόνα όλων αυτών των σπουδαίων εκδηλώσεων και γεγονότων που κουβαλούσε επάνω του το ποταμόπλοιο; Θάμαστε πολύ τυχεροί, αν το καταφέρουμε κι αυτό.

Ισως όμως, τονίσει ιδιαίτερα τα "δικά" του σημεία και τις δικές του εικόνες - που φυσικά διαφέρουν των άλλων- έτσι όπως αυτός τα είδε.
Είχε όμως τα γυαλιά μαζί του; Γιατί πολλές φορές τον έχουμε δει να φορά διαφορετικά γυαλιά. Άλλο ζευγάρι για τα κοντινά και άλλο για να βλέπει μακριά.

Ποιό από τα δύο θα διάλεξε για την σημερινή ημέρα, άραγε;

Είναι κι'αυτό. Ο καθένας βλέπει τα γεγονότα από την δική του θέση και μοιάζει πολύ δύσκολο να μας δώσει την εικόνα που εμείς θέλουμε, ώστε να την προσθέσουμε στο δικό μας παζλ και να ταιριάζει απόλυτα και αρμονικά.

Ας είναι, πολύ το σκέφτομαι. Έτσι και αλλιώς, ήταν μια ευχάριστη και ξεχωριστή ημέρα.! Τι ευτυχία, σκέφτομαι μόνος μου, πια.
Αλλά και πόσο λίγο κρατάει αυτό, είπε μια φωνή, από μέσα μου.

Πώς είδα την "Πλωτή Όπερα"
Σπίθας/Κριτική βιβλίου.

Ο ΤΖΏΝ ΜΠΑΡΘ έγραψε την Πλωτή Όπερα 24 ετών (εκδ.πόλις)


Προ ημερών είχα αποτυπώσει στο προσωπικό μου ιστολόγιο φόβους για έξαρση της ξενοφοβίας εξαιτίας της οικονομικής κρίσης. Ωστόσο, τα παρεπόμενα της 5ης Μάη γεγονότα απέδειξαν ότι το μίσος τούτης της κοινωνίας ξεπερνά πολλές φορές τις φοβίες μας. Οι ανεγκέφαλοι "επαναστάτες" ή προβοκάτορες πέτυχαν πολύ απλά να δείξουν ότι μισούμε και τους εαυτούς μας. Οι γύρω συμμετέχοντες στην πορεία -πέρα από ορισμένες εξαιρέσεις- απέδειξαν ότι όποιος διαφέρει στις επιλογές του αξίζει το μίσος μας. Γιατί πώς αλλιώς μπορούμε να μεταφράσουμε τις συνειδητές επιθέσεις εναντίον ανθρώπων που εργάζονταν με πραγματικό στόχο το θάνατό τους (πολυχώρος "Ιανός") ή την απάντηση των αμέτοχων θεατών "να καείτε μουνάκια", "καλά να πάθετε, να καείτε απεργοσπάστες" και τη στάση άλλων απέναντι σε ένα πυροσβεστικό όχημα που πετροβολούσαν προκειμένου να καούν υπάλληλοι  (τράπεζα Marfin).
Τα τελευταία χρόνια, κάθε χρόνο και χειρότερα, παρατηρούμε να ανδρώνεται γύρω μας μια κοινωνία μίσους. Μία απανθρωποιημένη κοινότητα που στρέφει τα μέλη της να σφάζουν και μισούν αλλήλους. Και φυσικά είναι ολοφάνερη, πιστεύουμε, η σχέση του μίσους τούτου με την αυξανόμενη οικονομική ανέχεια. Ο φόβος της προλεταριοποίησης, η απειλή της φαντασιακής μας οικονομικής ευμάρειας (που στην ουσία είναι μία καταναλωτική ατομικίστικη κοινωνική επίδειξη), ο τρόμος για το δυσοίωνο -ή έστω μακροπρόθεσμα ευοίωνο με τραγικά μεγάλες δυσκολίες βραχυπρόθεσμα- μέλλον, λειτουργούν ως λίπασμα στο εντεινόμενο μίσος για ό,τι διαφέρει. 
Μισούμε τον απεργοσπάστη, μισούμε το μετανάστη, μισούμε περισσότερο τον καημένο πρόσφυγα, μισούμε τις γυναίκες που τις θέλουμε δούλες στο σπίτι (σεξουαλικά υποχείρια και παιδαγωγούς παιδιών μόνο), μισούμε τον καθηγητή στο σχολείο που δεν ασχολείται όπως εμείς απαιτούμε με το παιδί μας, μισούμε το δημόσιο υπάλληλο που έχει εξασφαλισμένη δουλειά, μισούμε τον πολιτικό που εκλέξαμε γιατί δε μας έκανε ρουσφέτι (έστω δεν ήταν πιστός στις εξαγγελίες του), μισούμε τον απεργό που κλείνει το δρόμο, μισούμε εκείνον που μας βρίζει όταν εμείς κλείνουμε το δρόμο... Παραδείγματα άπειρα και καθημερινά.
Μία κοινωνία μίσους ανδρώνεται και εμείς το αποδεχόμαστε τόσο ευχάριστα, τόσο εύκολα το υιοθετούμε, το αμέτοχα το εισπράττουμε. Πρέπει όμως να θυμόμαστε ότι ουσιαστικά μισούμε τον ίδιο τον Άνθρωπο. Έχουμε την απαίτηση να γίνουν όλοι σαν εμάς, να κάνουν όλοι ό,τι κάνουμε εμείς.
Και φυσικά μπορούμε να θυμίσουμε τις ευθύνες της εκπαίδευσης και της γενικότερης κοινωνικής άγνοιας και ακόμα και των ΜΜΕ. Τα ίδια τα κανάλια έδειξαν το δρόμο του μίσους μέσα από τις δικές τους ποικίλες αφηγήσεις, ειδήσεις κι αναφορές. Η απομυθοποίηση που επέφεραν και η ένταση της άγνοιας, της απάθειας και του τρόμου για κάθε αλλαγή στη ζωή μας (βλ. π.χ. τον τραγέλαφο του όρου "λαθρομετανάστης" όταν μιλάμε για κυνηγημένους πρόσφυγες ή την κατασυκοφάντηση του διαδικτύου), φέρνουν την κοινωνία μας στο χέιλος της αβύσσου. 
Το μίσος πλέον κυριαρχεί στη ζωή μας. Το βλέπουμε κατά των άστεγων, κατά των μεταναστών, κατά των πολιτικών. Το χειρότερο είναι ότι το μίσος τούτο το διδάσκουμε με πλήρη παιδαγωγική προσέγγιση.
Διδάσκουμε βιωματικά το μίσος στους νέους μας. Μισούμε την ίδια τη νεολαία. Τη μισούμε που δεν ακολουθεί τα δικά μας πρότυπα επικοινωνίας, τα κορίτσια που αναζητούν τα σεξ, τα παιδιά που προσπαθούν να εκφράσουν την αντισυστημική αντίδρασή τους. Μισούμε τους νέους που θέλουν να εργαστούν και να ασφαλιστούν.
Μόνο μισούμε το διπλανό. Δε θέλει αιτία. Θα βρούμε μία αιτία. Κι αν χρειαστεί θα εφεύρουμε μία. Και φυσικά μπορούμε να παραφράσουμε το Βολταίρο. Χρειαζόμαστε μια αιτία για να μισήσουμε, νιώθουμε την ανάγκη να εφεύρουμε μία.

- Θα πας στην εργατική συγκέντρωση η "θα πιάσεις τον Μάη";

Είναι το καθιερωμένο ερώτημα των φιλικών ή συναδελφικών συζητήσεων - και όχι μόνο- με την επικείμενη έλευση της Πρωτομαγιάς.
Ακολουθούν τα σχετικά πειράγματα και σχόλια, αναλόγως με την απάντηση. Δεν είναι λίγες οι φορές που ανεβαίνουν οι τόνοι και "ανάβουν τα αίματα".

- "Μήπως φέτος, δεν θα γίνει το ίδιο; "
- Με ρώτησε ο Δείμος, προχτές που καθόμασταν στο στέκι μας, στο '"ομόκεντρες διαδρομές".
- Αλλά, δεν του απάντησα. Ξέρει ότι δεν απαντώ, αν κάτι με προβληματίζει και δεν συνεχίζει.

Κάτι έχει αλλάξει, το ένιωθα, αλλά δεν μπορούσα να το εκφράσω, έτσι όπως εγώ το αισθανόμουν, οπότε σιώπησα.

Αρχίζουν οι εσωτερικές μου διεργασίες, μετά από παρόμοια ερωτήματα και συχνά μου χρειάζεται κάποιος σχετικός χρόνος, ώστε να μπορέσω να "συλλάβω" και να αφουγκραστώ.

- Να ψάξω, αυτές τις λεπτές αλλαγές που συμβαίνουν με την πάροδο των χρόνων. Τις αλλαγές στο περιβάλλον, εκεί δίπλα στο οποίο κινούμαι, αλλά και μέσα μου, βέβαια. Η καθημερινότητα σε σπρώχνει και δεν τις προσέχεις. Τις προσπερνάς..
- Σήμερα συνειδητοποίησα αυτό που με "τσιμπούσε" και με προβλημάτιζε. Σαν μύγες στριφογυρίζουν οι ιδέες και καταλαγιάζουν, όποτε αυτές θέλουν και χρειάζεται.
- Όπου και νάσαι σκέφτηκα ( δεν μπαίνω στο "ορθώς πολιτικά", δεν είμαστε σ'αυτό το θέμα, τώρα..) η πλειοψηφία στις παρέες θα συζητά για τα οικονομικά μέτρα, για την ύφεση, για την ανάπτυξη, (για την πράσινη ανάπτυξη, φυσικά..) και για τα παγκόσμια προβλήματα.

Για δες, λοιπόν! Το θέμα της συζήτησης μας βγήκε, "ομόκεντρον" !
Αυτή είναι η ολοφάνερη διαφορά, σε σχέση με τις προηγούμενες "πρωτομαγιές"!!

- Το μόνο που απομένει, θάναι την επόμενη φορά, να ξεκινήσουμε για μια "εργατική οικολογική , αναπτυξιακή πρωτομαγιά"!

- Είτε φυτεύοντας, όλοι μαζί δέντρα, είτε φτιάχνοντας ζώνες πυροπροστασίας στα δάση ή χίλια δυο άλλα πράγματα. Για λόγους ψυχαγωγικούς, περιβαλλοντικούς, οικονομικούς. Το κράτος, δεν διαθέτει κονδύλια για πυροπροστασίες.

Όλα αλληλένδετα είναι και δεν τόχουμε συνειδητοποιήσει, ακόμη.Γέλασα, με την σκέψη μου:)
Ας είναι, το βρήκα, πάντως, Δείμο, έστω και αργά..
Τελικά, η φύση έχει τους δικούς της νόμους!

Καλή πρωτομαγιά και καλό μήνα.


Με τη συντριπτική κατάργηση δεκάδων Δήμων ήρθε τελικά ο «Καλλικράτης» (διαβάστε το προσχέδιο νόμου, το σχετικό σημείωμα του Υπουργείου και το χωροταξικό σχεδιασμό του Υπουργείου). Τομές στην αυτοδιοίκηση και στην αποκεντρωμένη κρατική διοίκηση φέρνει το σχέδιο όχι όμως μόνο μέσα από τις συνενώσεις. Χρόνια αίτημα των αυτοδιοικητικών στελεχών ήταν πάντα η ενίσχυση των αρμοδιοτήτων τους. Και οι αρμοδιότητες δεν αναφέρονται μόνο στην αύξηση εξουσίας, αλλά κυρίως στην εγγύτητα των υπηρεσιών προς τους πολίτες, καθώς στη χώρα μας μόνο το 13% των υποθέσεών τους αφορά το δήμο (όταν στην ΕΕ ξεπερνά το 25%).
Οι νέες αρμοδιότητες θα δώσουν τη δύναμη στους τοπικούς άρχοντες να αναπτύξουν προγράμματα που να ενισχύουν την κοινωνική ανάπτυξη και την κοινοτική συνοχή. Μεγάλοι δήμοι όμως σημαίνει και αύξηση ευθυνών, σημαίνει καλύτερο προγραμματισμό. Οι μεγάλοι δήμοι δίνουν κάθε ευκαιρία για πολιτικές οργανωμένες, για παρεμβάσεις σε κάθε πτυχή της τοπικής ζωής. Μάλιστα, η 5ετής θητεία (μετά τις εκλογές του 2014) δίνει ακόμα μεγαλύτερες δυνατότητες προγραμματισμού σε βάθος χρόνου ώστε η Τοπική Αυτοδιοίκηση και να ανταποκριθεί έτσι καλύτερα στη διπλή διεύρυνση μεγέθους και αρμοδιοτήτων με την οποία είναι αντιμέτωπη. Και μάλιστα, η πρόταση να αναλαμβάνουν θητεία οι δήμαρχοι την 1η Σεπτέμβρη επιτρέπει την κατάρτιση 4ετούς Επιχειρησιακού Σχεδίου, Προϋπολογισμού και Τεχνικού Προγράμματος από τη νέα διοίκηση κι όχι την απελθούσα -όπως γινόταν μέχρι σήμερα με αποτέλεσμα λόγω πολιτικής κόντρας κι εκδικητικότητας, ψηφοφορίες που υπέσκαπταν τη νέα διοίκηση πριν ακόμα αναλάβει.
Δε θα μπορούσε να υπάρξει καλύτερη συγκυρία για την παρουσίαση του «Καλλικράτη». Ενόσω οι Έλληνες συνειδητοποιούν πόσο φτωχή είναι η χώρα, παρουσιάζεται το σχέδιο συμμαζέματος της Τοπικής Αυτοδιοίκησης. Δεν μπορεί να υπάρχει τοπικός άρχοντας σε κάθε οικισμό, δεν μπορεί να πληρώνονται άτομα που δεν έχουν σαφή, πλήρη καθήκοντα. Οι δήμοι περιορίζονται στο ένα τρίτο και τα πολιτικά στελέχη στο μισό. Αυτό από μόνο του μπορεί να μη λέει τίποτε, αλλά οι πρώτοι υπολογισμοί κάνουν λόγο για εξοικονόμηση 1,8 δισ. ευρώ το χρόνο.
Ο ως τώρα τεμαχισμός της Τοπικής Αυτοδιοίκησης σε μικρά κομμάτια έδινε στην Ελλάδα τα χαρακτηριστικά ενός κακοσχηματισμένου παζλ. Πολλές Αρχές, πολλές πολιτικές απόψεις και ακόμα περισσότεροι προσανατολισμοί, με αποτέλεσμα ασύμβατες πολιτικές και αλληλοσυγκρουόμενες μεταξύ τους σε γειτονικούς δήμους (που συχνά έχουν κοινά προβλήματα).
Στα θετικά της Μεταρρύθμισης είναι ο Συνήγορος του Δημότη και της Επιχείρησης, οι συγχωνεύσεις των δημοτικών επιχειρήσεων (και η σε κάθε περίπτωση μείωσή τους σε δύο Νομικά Πρόσωπα ανά δήμο), η σχετική μείωση του πολιτικού προσωπικού στο μισό, η αύξηση των δαπανών (αν κι ακόμη δεν ολοκληρώθηκε η κοστολόγηση από το Γενικό Λογιστήριο του Κράτους των νέων αρμοδιοτήτων), η ηλεκτρονική εξυπηρέτηση κ.ά.
Και φυσικά στην επαρχιώτικη λογική της Ελλάδας και των διαφωνιών για κάθε λόγο κι αφορμή, τίποτα δε θα μπορούσε να γίνει χωρίς αντιδράσεις. Φυσικά και τούτες δεν είναι λίγες, ειδικά από "γαλάζιους" Δημάρχους. Χάνονται καρέκλες, συνενώνονται προσωπικές φιλοδοξίες, περιορίζεται η κοινωνική τους επιρροή… Κανείς δε θέλει, φυσικά, να δει τα θετικά οφέλη του καλλικρατικού οικοδομήματος. Η φιλοτιμία υπερισχύει του κοινού συμφέροντος (α, ρε Θουκυδίδη). 
Διαβάστε για τη συνένωση των Δήμων Σταυρούπολη, Πολίχνης και Ευκαρπίας στη Θεσσαλονίκη.

Η αξιοπιστία του λόγου και των πράξεων μας καθορίζονται, σε μεγάλο βαθμό , από το βασικό μέγεθος της ηθικής, εκείνο το οποίο αποτελεί την συνισταμένη κοινωνιολογικών εννοιών, όπως: Δίκαιον, αίσθημα ευθύνης, παρρησία, ήθος, την ατομική συνείδηση, την συλλογική αλλά και την ατομο-κοινωνική συνείδηση. Το σύστημα, δηλαδή, των αξιακών μας αρχών.
Ισχυρίζομαι, μετά από τα παραπάνω, ότι δεν αποτελεί ένα μετρήσιμο μέγεθος, τέτοιο, ώστε να έχουμε εκείνην την ικανότητα και να μας δίνεται εκείνο το δικαίωμα, που να το θέτουμε είτε προς διαπραγμάτευση, είτε σε σχετικούς συμψηφισμούς, με άλλους αναγκαίους και κοινωνικά αποδεκτούς, "κανονιστικούς όρους" ή κανονιστικά μεγέθη.
Και αναφέρομαι, σε αποδεκτούς, δημοκρατικούς κοινωνικούς όρους. Το "συνευρίσκομαι", "συνδιαλέγομαι", "συναποφασίζω" και "συλλειτουργώ" είναι οι απαραίτητες κοινωνικές συνθήκες, που προάγουν τον διάλογο, την συλλογικότητα, την κοινωνία και τους πολίτες.
Δεν είναι, ταυτόχρονα, όμως, επ΄ουδενί, αρκετές, μα ούτε και οι μοναδικές σταθερές που θα επιβεβαιώσουν και θα επικυρώσουν την "αξιοπιστία ενός λόγου".
Η ελευθερία στην έκφραση της γνώμης και η αξιοπιστία του λόγου, δε ποσοστικοποιείται. Δεν κρίνεται, αλλά ούτε επικυρώνεται από τους όποιους, κοινωνικούς και δημοκρατικούς πλειοψηφικούς συσχετισμούς. Συμβαδίζουν, αλληλοσυμπληρώνονται και δεν αντιμάχονται.
Στην σύγχρονη εποχή μας, αυτήν εδώ:
- Όπου: η ταχύτητα μας φέρνει στο προσκήνιο την θεαματικότητα  αντί του " ουσιαστικού θεματικού" και το εντυπωσιακό, αντικαθιστά το ωφέλιμο και δημιουργικό.
- Όπου: η αξία της ενημέρωσης και της γνώσης αποτιμώνται με δείκτες και αριθμούς από τα κυρίαρχα Μ.Μ.Ε, εκείνα που "συναινετικά" διαμορφώνουν συνειδήσεις "περιορισμένης ισχύος" και πεπερασμένης διάρκειας.
- Όπου: η "αξιοπιστία" έχει μετατραπεί, τέλος, σε ένα αντικείμενο μελέτης στατιστικής δημοσκοπήσεων, που την φέρνουν στον πάτο, κάτω-κάτω.. και άλλο δεν πάει. Τότε, να σταθούμε, στο πλάι και να αφουγκραστούμε, τις χαμηλές φωνές.
Οι μεγάλες και δυνατές, πολύ αχό σηκώνουν.

(μερικές θεματικές σκέψεις διαβούλευσης)
Έφτασε επιτέλους η πολυαναμενόμενη πρόταση του Υπουργείου Εσωτερικών για την αρχιτεκτονική αναδιάρθρωση της χώρας. Ως ενεργός πολίτης σε δημοτικά δρώμενα ήθελα πως και πώς να δω το σχέδιο. Μία πρόταση που φιλοδοξεί τελικά να λύσει πολλά από τα προβλήματα που παρουσιάζονται σήμερα σε δήμους αγροτικούς και αστικούς. Μία καλή μελέτη του σχεδίου αποκαλύπτει πολλά νέα θετικά στοιχεία που εισέρχονται στη δημοτική διοίκηση. Έτσι, κατατέθηκε η πρόταση της κυβέρνησης για ηλεκτρονική διακυβέρνηση σε δήμους, για δημοτικά ΑΤΜ εξυπηρέτησης πολιτών, για κάρτα δημότη, συνήγορο του δημότη κλπ. Οι συνενώσεις μπροστά σε αυτά τελικά μάλλον είναι δευτερεύον ζήτημα (έχουν εν τούτοις τη δική τους σημασία για όσους διεκδικούν την εκλογή).
Έχω καταθέσει και στη σχετική διαβούλευση τις εντάσεις μου για την κάρτα δημοτών που πολύ φοβάμαι ότι δε θα δουλέψει όπως οραματιζόμαστε. Ειδικά στα χέρια υπερηλίκων και μεσαίων ηλικιών, θα αποτελεί τροχοπέδη στην εξυπηρέτησή τους, αφού έμαθαν μόνο να στέκονται σε ουρές και να συνδιαλέγονται με το δημόσιο δια ζώσης. Από την άλλη, σχετικά με την ηλεκτρονική διακυβέρνηση πρέπει να σημειώσουμε ότι ήταν ένα εγχείρημα και της προηγούμενης κυβέρνησης, που όμως έμεινε πολύ πίσω. Όχι απαραίτητα εξαιτίας των κυβερνητικών επιλογών για την αυτοδιοίκηση, αλλά κυρίως λόγω της αμάθειας και της φοβίας (που πολλά ΜΜΕ έχουν κατά καιρούς καλλιεργήσει στενόμυαλα και φοβούμενα τη διάχυση πληροφοριών και απομακρύνοντας το δικό τους μονοπώλιο). Την ίδια στιγμή όμως τα δημοτικά ΑΤΜ θα μπορέσουν να εξυπηρετήσουν πολύ κόσμο που δεν έχει πρόσβαση στο διαδίκτυο. Βέβαια, εγώ προτείνω και δημιουργία Δημοτικών ΚΕΠ για άμεση και καλύτερη εξυπηρέτηση και την άμεση σύνδεση των δημοτολογίων με τις ΔΟΥ και τη ΔΕΗ (για συντονισμό των δημόσιων εγγράφων –ούτως ή άλλως όλα αυτά έχουν τις ίδιες προσωπικές πληροφορίες μέσες άκρες).
Ο Καλλικράτης όμως φιλοδοξεί να οικοδομήσει όχι μόνο έναν ηλεκτρονικό Παρθενώνα, αλλά ουσιαστικά μία δημοκρατικότερη διοίκηση μιας τοπικής κοινότητας. Έτσι, το Δημοτικό Συμβούλιο ανάγεται σε πραγματικά πολιτικό όργανο αποφάσεων κι όχι διαχειριστικό διοικητικό (αν σκεφτούμε ότι θα αυξηθούν οι ευθύνες και οι σύμβουλοι, δεν είναι δυνατόν να συζητούνται θέματα τριτεύουσας σημασίας σε ένα ΔΣ, όπως γίνεται σήμερα). Το ΔΣ θα αποφορτιστεί με την παράλληλη λειτουργία Επιτροπών -αντιπροσωπευτικών παραταξιακά- που θα αποφασίζουν θέματα και η απόφασή τους θα επικυρώνεται από το ΔΣ -ως κυρίαρχο όργανο. Παράλληλα, η παλιά διοικητική ομάδα της δημοτικής αρχής θεσμοθετείται και διευρύνεται με την παρουσία διευθυντών κι άλλων υπηρεσιακών παραγόντων για καλύτερο συντονισμό (Εκτελεστική Επιτροπή). Έτσι, οι πολιτικοί θα σταματήσουν να ανακατεύονται στο γραφειοκρατικό έργο, μια και συχνά καταντούσαν προϊστάμενοι των υπαλλήλων απεμπολώντας τον πολιτικό τους ρόλο.
Δυστυχώς, ο Καλλικράτης δεν προσφέρει πολλά στον εκδημοκρατισμό και την επικοινωνία του κόσμου με τη Διοίκηση. Ναι μεν ορίζονται μερικές τροποποιήσεις για τη λογοδοσία -κλάσης ανώτερες από του Παυλόπουλου- σε σταθερή βάση και επιβάλει τη σύνταξη εκθέσεων διαφόρων οργάνων, αλλά δεν έφτασε στο προχωρημένο και ριζοσπαστικό επίπεδο να απαιτεί διενέργεια πολλών λαϊκών συνελεύσεων (πχ σε κάθε γειτονιά) συντονισμού, προγραμματισμού και απολογισμού. Βέβαια, το γεγονός ότι θα έχουν χρήματα να διαχειριστούν οι τοπικές επιτροπές (τα παλιά ΔΣ) για τοπικά θέματα, είναι πολύ σημαντικό και σίγουρα δημοκρατικό, όπως και η επαφή του Δήμου με την Κοινωνία των Πολιτών. Ωστόσο, τούτη η επαφή με φορείς, συλλόγους, ΜΚΟ κλπ παραμένει θολή πρέπει να θεσμοθετηθεί πιο επιτακτικά και πιο αυστηρά.
Σίγουρα θετικό μοιάζει το βήμα για το Συνήγορο του Δημότη. Ωστόσο, σημαντικό είναι το κενό σχετικά με τη θέση στην ιεραρχία του προσώπου τούτου. Φοβούμαι ότι η μεγάλη εκτίμηση του Συνηγόρου του Πολίτη, φέρνει ιδέες που δε θα λειτουργήσουν σωστά, εκτός κι αν ο Καμίνης τους βάλει χέρι κι αρχίσει να επιβάλει ποινές. Και ο φόβος μου στηρίζεται όχι στην καλά απαιτούμενη εκλογή με τα 2/3 του Δημοτικού Συμβουλίου τούτου του Συνηγόρου του Δημότη, αλλά στη θέση που θα έχει μέσα στη δομή ενός Δήμου.
Πρέπει να είναι ανώτερος από όλους τους Αντιδημάρχους και τουλάχιστον ισότιμος του Δημάρχου (να μπορεί να τον κρίνει). Δεν πρέπει να είναι όμως αναγκαία νομικός (δεν τίθεται καν στο σχέδιο) ούτε όμως και να καταλήξει μετακλητός υπάλληλος-φερέφωνο της Διοίκησης. Σίγουρα δεν πρέπει να έχει το ρόλο του αναχώματος, του προφυλακτήρα του Δημάρχου για την προστασία από παράπονα, αλλά της προστασίας του πολίτη.
Είναι γνωστό ότι η πρώτη τετραετία κάθε καλλικρατικού δήμου θα είναι περίοδος προσαρμογής και διαβούλευσης με τους υπηρεσιακούς παράγοντες και το λαό. Ο συντονισμός των νέων υπηρεσιών, οι συγχωνεύσεις και οι αρμοδιότητες είναι οι μεγάλες δυσκολίες. Ο χάρτης απασχολεί μόνο τα κόμματα και τους αιρετούς, όχι το λαό. Η διαμόρφωση όμως μιας ενιαίας Υπηρεσίας είναι δύσκολη και χρονοβόρα -αν σκεφτούμε ότι θα αργήσει ο σχετικός κώδικας και πώς λειτουργεί το δημόσιο- και αυτό θα έχει αντίχτυπο στον πολίτη. Παράλληλα, ο εκσυγχρονισμός, η ηλεκτρονική διασύνδεση των υπηρεσιών κλπ θα απαιτήσουν μεγάλο κόστος (η λέξη δεν έχει πληθυντικό αριθμό παιδιά) και σίγουρα σχετικό βάθος χρόνου. Και όλα αυτά τα δύσκολα και μπαχαλώδη θα προστεθούν στα υπάρχοντα οικονομικά προβλήματα και το σχεδιασμό των υποδομών τους. Σαφώς οι συνενώσεις νομικών προσώπων των δήμων και υπηρεσιών θα επιβάλουν τον εξορθολογισμό της κατανομής του προσωπικού και αισιοδοξώ ότι μέσα από αυτή τη διαδικασία θα καλυφθούν οι κενές θέσεις που υπάρχουν σε πολλές υπηρεσίες.
Σε άμεση συνάρτηση όμως με τον εξορθολογισμό της κατανομής του προσωπικού και τον εκσυγχρονισμό της Υπηρεσίας τίθεται αποφασιστικά το ερώτημα του διαχωρισμού των δημοτών-ετεροδημοτών. Γιατί πρέπει ακόμα να διατηρούμε τον απαρχαιωμένο αυτό θεσμό που είναι τόσο αντι-οικονομικός (μεταφορές, ατυχήματα, υπέρογκο κόστος εκλογών κλπ) και να θεωρούνται αυτόματα δημότες όλοι οι πραγματικοί κάτοικοι μιας περιοχής (πιστοποιημένοι μέσω της ΔΕΗ και της ΔΟΥ τους). Γιατί το Δημόσιο να μην μπορεί να ακολουθήσει στην εποχή των υπολογιστών τις μεταναστευτικές ροές και τις μετακινήσεις;

Στο παρελθόν έχω τοποθετηθεί δημόσια για την ανάγκη δημιουργίας μητροπολιτικών αυτοδιοικητικών σε Αθήνα και Θεσσαλονίκη με συγκεκριμένες αρμοδιότητες (όποιος θέλει ας διαβάσει τις προτάσεις για μια ανθρώπινη Θεσσαλονίκη ή τις προοπτικές σύστασης μητροπολιτικών διοικήσεων σε Αθήνα και Θεσσαλονίκη). Ωστόσο, στο σχέδιο "Καλλικράτης" τούτο το θέμα τίθεται ακροθιγώς.

Γενικώς -και νομίζω έχει φανεί στα δύο περίπου χρόνια παρουσίας μου στο ιστοχωριό- αποδέχομαι τη στατιστική έρευνα και τις μεθόδους της. Είναι, εξάλλου, ένα ακόμα όπλο στα χέρια του μελετητή που τον βοηθά να σκιαγραφήσει αριθμητικά μία τάση (εμπορικής σημασίας ή κοινωνικής φύσης). Ωστόσο, σήμερα φαίνεται περισσότερο από κάθε άλλη φορά ότι η "δημοκρατία" εξελίσσεται σε μία κυριαρχίας της κοινής γνώμης. Βέβαια με τον όρο κοινή γνώμη εννοούμε ξεκάθαρα εκείνο το δημοσκοπικό ποσοστό που είναι ποσοτικότερο και δε λαμβάνει ουσιαστικά υπόψη τα μικρότερα νούμερα που η ίδια έρευνα παρουσιάζει. Οι πολιτικοί λοιπόν προσπαθούν να διαφημίσουν το προϊόν τους καθιστώντας την άσκηση πολιτικής ένα εμπόρευμα που στηρίζει την προώθησή του στην τηλεοπτική προβολή. Βέβαια και παλαιότερα είχαμε ανάλογο μάρκετιγκ με τα έντυπα μέσα, αλλά η κυριαρχία (που συνδέεται με το μορφωτικό επίπεδο) της μικροοθόνης είναι πρωτοφανής.
Δίπλα όμως στην τηλεοπτική οθόνη εμφανίζεται και το ανταγωνιστικό εφεύρημα του Τύπου, εκείνο των δημοσκοπήσεων της κοινής γνώμης. Οι απόψεις ανά μόνας των πολιτών, λοιπόν, ποσοτικοποιούνται ώστε να δείξουν πιο εύγλωττα την κοινωνική επιθυμία. Είναι όμως αυτό δημοκρατικό; Ή αποτελεί ένα ακόμα μέσο χειραγώγισης;
Η ποσοτικοποίηση της κοινής γνώμης -όσο δημοκρατική και να φαίνεται- δεν είναι τίποτε άλλο από μία φασίζουσα εξυπηρέτηση της εξουσίας. Δεν αμφισβητεί, δε συνδιαλέγεται, δε συνθέτει απόψεις διαφορετικές, δεν οραματίζεται, αλλά κινείται στατικά και κρίνει μόνο μέσα από το πρίσμα της δημοκρατία και της υφιστάμενης πολιτικής σκηνής. Η πραγματική δημοκρατία στηρίζεται στην αμφισβήτηση και την κίνηση, όπως το ποτάμι του Ηράκλειτου, και όχι στη στατικότητα της στατικής, όπως τα πυθαγόρεια μαθηματικά.
Η κοινή γνώμη όμως δεν είναι ποτάμι, αλλά χείμαρρος που παρασέρνει τα πάντα. Είναι η αριθμητικοποίηση της ελεγχόμενης πληροφόρησης που παρέχεται στο λαό από τα μέσα επικοινωνίας (έντυπα ή ηλεκτρονικά). Και ως τέτοια πρέπει να εξετάζεται: ως η απόδειξη αν έπιασε ή όχι η δημοσιογραφική προσπάθεια χειραγώγησης. Είναι απλά ένας τρόπος αυτοαξιολόγησης του δημοσιογραφικού χώρου και της "δημοκρατικής" προπαγάνδας του. Εξάλλου, κάθε μέτρηση της κοινής γνώμης στηρίζεται στην ίδια την παρεχόμενη πληροφορία και ακόμα στην διαμόρφωση των ερωτήσεων.

Και επειδή ο διάλογος στο χώρο της αριστεράς φθίνει μέσα σε οπτασίες, μέσα σε μαξιμαλιστικές διαθέσεις επικοινωνιακού χαρακτήρα και έντονης άρνησης, ας δείξουμε ότι ο λαός επιθυμεί τη συνύπαρξη. Ειδικά στις μέρες μας τούτο είναι τόσο αναγκαίο. Ειδικά όταν ο ΛΑΟΣ ολοένα κι αυξάνει τη δύναμή του.

Αξίζει να σημειώσουμε ότι ο συμμετοχικός εθελοντισμός από την αρχή αποτέλεσε μία απάντηση στο πιεστικό κίνημα. Η απάντηση αυτή εκφράστηκε μέσα από τη δημιουργία αποσπασματικών ομάδων δράσης, μορφωμάτων αποϊδεολογικοποιημένων που η δημοκρατίακεντρική θέση του πολίτη ως πεμπτουσία της δημοκρατίας[1] καθίστανται απλές ρητορείες. Οι θεσμοί όταν δε δέχονται αμφισβήτηση, όταν δε μετασχηματίζονται με βάση τις κοινωνικές ανάγκες, αλλά μόνο για την εξυπηρέτηση ιδιωτικών δημοκρατικών συμφερόντων, τότε παύουν να υπάρχουν ή καταντούν τροχοπέδη.

προσπάθησε να ελέγξει και να τα θέσει δίπλα της στο Κοινοβούλιο, αφού δεν την απείλησαν, ενισχύοντας την ίδια την κρατική εξουσία που στηλίτευε. Οι οργανώσεις όμως ουσιαστικά γίνονται συμβουλευτικά όργανα, των οποίων η δράση σπάνια αναγνωρίζεται και τούτο ύστερα από χρόνια δυναμικών δράσεων -που όρισαν και την έννοια του ακτιβισμού τελικά- παράλληλα με το κίνημα. Έτσι όμως οι διακηρύξεις της για

Η κινηματική όμως δημοκρατία μπορεί να αμφισβητήσει, τολμά να οραματιστεί και να προτείνει λύσεις και ιδέες. Αντίθετα, με τη συμμετοχική αντίληψη για τη δημοκρατία που επιθυμεί έναν κρατικό οργανισμό διεκπεραίωσης υποθέσεων, η κινηματική δημοκρατία τολμά να συγκρούεται με το κράτος και να λειτουργεί πέρα από τις διατάξεις του, να οργανώνει παρεμβάσεις με στόχους άμεσους, καλλιεργώντας την ιδέα της ανατροπής αντικοινωνικών δημοκρατικών θεσμών. Παρεμβάσεις πολιτών που στηρίζονται στην κοινή αγωνία για το παρόν με βλέψεις στη βελτίωση του μέλλοντος. Μία δημοκρατική αληθινά -αυτοδιοικητική ή κρατική- αρχή δεν μπορεί παρά να αγκαλιάσει τέτοιες παρεμβάσεις. Όχι μόνο δεν πρέπει να αδιαφορεί ή να συγκρούεται μαζί τους, αλλά οφείλει να υπακούσει στα αιτήματά τους γινόμενη η ίδια μέρος -όχι επικεφαλής- αυτής της πρωτοβουλίας.

Εξάλλου, η κινηματική δημοκρατία όχι μόνο έρχεται σε αντίθεση με τη δημοκρατικήΠροτείνει νέα δικαιώματα, αναδιαμορφώνει τη δομή του κόσμου γύρω μας και, συνεπώς, την ικανότητά μας να τον μεταμορφώσουμε. Και είναι πια ανάγκη να αναζητήσουμε και να καταγράψουμε νέα δικαιώματα. Εκστρατεία για νέα δικαιώματα σημαίνει δημιουργία νέων δικαιωμάτων και με αυτή την έννοια αυτό το εκκολαπτόμενο λεξιλόγιο δεν μπορεί παρά να είναι επαναστατικό[2].

ψηφοθηρική λογική, που εν τέλει χαρίζει δικτατορικές προσωποκεντρικές εξουσίες στις αρχές, αλλά φτάνει σε πλήρη σύγκρουση με τα πρόσωπα, τους θεσμούς και τις επιλογές τους.

Και η κινηματική δημοκρατία έχει ανάγκη τον άμεσο έλεγχο και την απόφαση του πολίτη. Δεν αποσκοπεί στην ελπίδα ως αυτοσκοπό· καλλιεργεί το όραμα ως προοπτική επιτευκτέα ν’ αποκλειστεί το μέλλον, που δεν είναι παρά μία κατασκευή της ελπίδας μας, και να περιοριστεί το "παρόν" στην αγωνία της παρούσας στιγμής που διαλύεται στο παρελθόν[3]. Και όραμα είναι, όπως σημειώνει και ο Πλωτίνος, να ατενίζει κανείς ένα κόσμο που δε δημιουργήθηκε ακόμα.

Και όπως ήδη σημειώσαμε η συμμετοχική δημοκρατία λειτουργεί ως ένας ακόμα φορέας υιοθέτησης του δημοκρατικού συστήματος· δίνει την ψευδαίσθηση στο άτομο πως αναπτύσσει πολιτική και κοινωνική δράση, η οποία τελικά θα συμπληρώσει το κράτος στις αδυναμίες του. Ωστόσο, η λειτουργία των ανεξάρτητων αρχών και των ΜΚΟ από μόνη της ουδόλως βοηθά στην κατεύθυνση αυτή. Και τούτο επειδή -όπως έχει αποδείξει η παγκόσμια εμπειρία- γίνονται γραφειοκρατικά γρανάζια του πολιτικού μηχανισμού της δημοκρατίας. Όπως τονίζει και ο Camilleri, ούτε κάποιες από τις μεγαλύτερες ΜΚΟ μπορούν να θεωρηθούν υποδειγματικές, κρίνοντας από τις επουσιώδεις αντιπαλότητές τους, την προτεραιότητα που δίνουν συχνά στην προστασία του δικού τους χωραφιού, καθώς και τη συχνή αδυναμία διαβούλευσης με τα ίδια τους τα μέλη, πόσο μάλλον τον κόσμο, που οι ανάγκες του είναι προφανώς το πρωταρχικό τους μέλημα[4]. Οργανώσεις που ιδρύονται από τα πάνω και δεν αποτελούν δημιούργημα του λαού, όχι μόνο δεν καλλιεργούν τη συμμετοχική ιδέα, αλλά εναποθέτουν την επίλυση των ατομικών προβλημάτων σε αλλότριους φορείς -με την ευρεία έννοια του όρου- και εντείνουν την απάθεια του πολίτη. Στο ίδιο πνεύμα ενισχύουν τις φιλοδοξίες για κοινωνική ανάδειξη και προσωπική προβολή των λίγων εκείνων ατόμων που εντάσσονται στους ελιτίστικους συμμετοχικούς αυτούς φορείς. Από την άλλη, το επιχείρημα της κοινωνίας πολιτών είναι περισσότερο διορθωτικό στις ιδεολογικές περιγραφές της καλής ζωής -εν μέρει άρνηση, εν μέρει ενσωμάτωση- παρά ένα που στέκεται δίπλα τους. Αμφισβητεί τη μοναδικότητά τους, δεν έχει όμως δική του μοναδικότητα[5].

Η ίδια η συμμετοχική δημοκρατία όμως όπως παραδέχεται και ο Διαμαντόπουλος[6], δεν μπορεί να απαντήσει σε βασικά ερωτήματα όπως η οργάνωση της οικονομίας και η σύνδεσή της με τον κρατικό μηχανισμό. Αδυνατεί να απαντήσει, όχι επειδή δεν έχει το κατάλληλο ιδεολογικό οπλοστάσιο, αλλά γιατί εκ φύσεως η συμμετοχή δεν ορίζεται από το κίνημα, αλλά από την ελιτίστικη επιθυμία· λειτουργεί ως ένας άλλου τύπου κομματικός μηχανισμός -πιο ελεύθερος κι ευκίνητος και με πλατύτερη βάση κι έκφραση- και ως ένας ιδιωτικός φορέας -πιο στενός οικονομικά και πιο περιορισμένος στις αποφάσεις του- προσπαθεί να το χειραγωγήσει.

Ας μην ξεχνάμε, βέβαια, ότι η συμμετοχή ήταν μία κινηματική ενέργεια που τόσο πολύ όμως εντάχθηκε στο σύστημα, ώστε διαθέτει και κόμματα. Η δημοκρατία, δηλαδή, μέσα από το ψευτοδίλημμα της συμμετοχικής δημοκρατίας ουσιαστικά χειραγώγησε την αρχική κινηματική έκφραση και την μετέτρεψε σε ψηφοθηρικό εργαλείο της γραφειοκρατίας των κομμάτων.

Η κινηματική δημοκρατία, αντίθετα, απαιτεί την άμεση αναγνώριση όλων των σχηματισμών που δημιουργεί η ίδια η βάση. Στηριζόμενη στις αρχές της ισότητας και της αυτοοργάνωσης μπορεί μόνο να αποδέχεται τις λαϊκές αντιδράσεις και να τις στηρίζει ηθικά και υλικά. Χωρίς παρέμβαση του κράτους, αλλά με την οικογενειακή θαλπωρή που οφείλει κάθε τοπική κοινωνία να περιβάλλει τέτοιους σχηματισμούς, δίνεται η δυνατότητα μέσα από την εμφάνιση κινηματικών πρωτοβουλιών να αναδειχθούν σοβαρά κοινωνικά προβλήματα. Η κινηματική δημοκρατία, εξάλλου, σε τοπικό επίπεδο δεν έχει στόχο την ανάδειξη προσώπων, αλλά των κοινών οραμάτων για τον τόπο. Φέρνει την άμεση και μετακλητή δημοκρατία στο προσκήνιο μέσα από τη δομή των μηχανισμών διεκδίκησης που κάθε φορά θα επιλέξει. Δεν είναι ΜΚΟ που βελτιώνουν το σύστημα και τη δημοκρατία μέσα από οργανωμένες παρεμβάσεις που καλλιεργούν την ελπίδα, αλλά ακολουθεί μία λογική σύγκρουσης προτείνοντας λύσεις αποδεκτές από τη λαϊκή βάση.

Οφείλουμε όμως κάπου εδώ να θέσουμε και τις πιθανές αντιρρήσεις απέναντι στην πρόταση για την κινηματική δημοκρατία. Έτσι, η αριστερά θεωρείται βέβαιο ότι θα κρίνει και αυτήν ως ένα ακόμα απατηλό συμπλήρωμα της δημοκρατίας. Η λενινιστική αριστερά δεν αποδέχεται ένα κίνημα έξω από το κομμουνιστικό όραμα ή κινήσεις που αδυνατεί να ελέγξει αυτή. Εξάλλου, η δική της προσκόλληση στους θεσμούς είναι που έδωσε το άλλοθι της συμμετοχικής δημοκρατίας. Το κίνημα όμως ούτε μπορεί να κοιτά τους θεσμούς ούτε μπορεί να περιμένει την καθοδήγηση των κομμάτων νέου τύπου. Έχει αποδείξει ότι ώριμα στέκεται μακριά από τις ηγετικές παρορμήσεις των κομμάτων κι πως αυτές ουσιαστικά είναι που το έφεραν στη σημερινή του μορφή και υποτονική διάθεση. Λειτουργεί αυθόρμητα πάνω στα χνάρια των μεταμοντέρνων πολιτικών επιλογών που οδηγούν την κοινωνική ζωή σε απορρύθμιση. Η ίδια η κίνηση των πολιτών όμως παρέχει όχι μόνο τις αντιρρήσεις, αλλά και τις πολιτικές λύσεις.

Και, ας τονίσουμε ότι οι πρωτοβουλίες και οι συσπειρώσεις των πολιτών -παρά το ότι φαίνονται αποϊδεολογικοποιημένες- ποτέ δε στέκουν στο απολίτικο βάθρο που τις εντάσσουν κέντρα δογματικά, κέντρα που αισθάνονται ότι απειλούνται από την κινηματική πρωτοκαθεδρία, αρχές που δέχονται επιθετική κριτική ενάντια στις επιλογές τους. Και τούτα διότι η δημοκρατική κοινωνική λύση προϋποθέτει δύο πράγματα: θεμελίωση προτάσεων πολιτικών στο περιεχόμενο των νέων παραγωγικών δυνάμεων και σαφή ρήξη με τα μεταμοντέρνα ατομοκεντρικά ιδεολογήματα περί ελευθερίας και ισότητας[7]. Και η δράση του κινήματος μέσα από τις πρωτοβουλίες των πολιτών και των τοπικών αρχών παρέχουν αυτές τις δυνάμεις, αρκεί να του δείξουμε εμπιστοσύνη.

Εξάλλου, κάθε συσπείρωση που έμμεσα ή άμεσα συγκρούεται με τη νεοφιλελεύθερη λογική της κοινωνικής αποδόμησης προς όφελος των οικονομικών δημοκρατικών συμφερόντων, εμπεριέχει ένα όραμα. Οραματίζεται -στην ειδικότερη εκδοχή της κίνησης των πολιτών και τον άμεσο στόχο της- μία δικαιότερη και ανθρώπινη κοινωνία. Για τη σύγχρονη όμως κεντροαριστερή άποψη αυτό είναι και το τελικό ζητούμενο. Έτσι, το παρόν βελτιώνεται τη στιγμή που η ίδια η δημοκρατία καταντά ουσιαστικά αντιπαραγωγική και αντικοινωνική.

Αξίζει, όμως, να αφιερώσουμε και λίγη έκταση για οράματα του -τάχα- παγκόσμιου ηλεκτρονικού κινήματος που διαμορφώνεται τις μέρες που μιλάμε. Δεν είναι λίγοι εκείνοι που ευελπιστούν σε μία ηλεκτρονική κοινότητα, σε μία e-κοινωνία των πολιτών[8] με αφορμή δημόσιες συζητήσεις τον πολιτικό διάλογο στα fora, στα ιστολόγια και τη νέα μόδα κοινωνικής δικτύωσης του facebook.

Την απάντηση δίνει η Κυριακοπούλου[9] σημειώνοντας ότι η δημόσια σφαίρα εξ ορισμού απαιτεί συμπαρουσία και ζωντανό διάλογο· ο κατακερματισμός των ψηφιακών ταυτοτήτων εμποδίζει την εμπέδωση ενός οικουμενικού δημόσιου συμφέροντος, αναγκαία συνθήκη για την ύπαρξη Κοινωνίας Πολιτών. Όπως αναφέρει ο Holmes, αντίθετα προς τη δημοκρατική αγορά, στο διαδίκτυο δεν μπορεί να υπάρξει συλλογική διαδικασία λήψης αποφάσεων, δεν μπορεί να στοιχειοθετηθεί συναίνεση που να αντιπροσωπεύει τη θέληση της πλειοψηφίας. Το διαδίκτυο επιτρέπει την καθιέρωση της γενικής θέλησης.

Έτσι, νέα διλήμματα και νέες προκλήσεις εμφανίζονται σε ένα κόσμο μακρινό από την καθημερινή ζωή, σε ένα κόσμο εικονικό. Το διαδικτυακό κίνημα συναντά ανυπέρβλητες δομικές δυσκολίες· συναντά ως εμπόδια τα ίδια τα ζητήματα που κλήθηκε να απαντήσει, που κλήθηκε να ξεπεράσει: την απόσταση και το χρόνο. Η μεταμοντέρνα αυτή αντίληψη ουσιαστικά χωλαίνει στην απουσία ενότητας τόπου και χρόνου, όπως παλαιότερα ο τύπος. Ο ίδιος, εντούτοις, ο δημόσιος διάλογος μπορεί να ενισχύεται, αλλά το κίνημα τελικά δεν μπορεί να στηριχτεί σε ένα διάλογο προτάσεων.


[1] Χρ. Διαμαντόπουλος, Συμμετοχική Δημοκρατία.

[2] Χ. Κούκη, Νέα δικαιώματα πέρα από λάθη και σωστά.

[3] Χόρχε Λουίς Μπορχές, Ιστορία της αιωνιότητας, Δοκίμια, εκδ. Ελληνικά Γράμματα, σελ. 126.

[4] Jos. A. Camilleri, Η παγκοσμιοποίηση της ανασφάλειας και η δημοκρατική επιταγή.

[5] M. Walzer, Η θέση για μία κοινωνία πολιτών, The Civil Society Argument, Ronald Bremer, Theorizing Citizenship, State University of New York Press, 1995, Albany μτφρ. Τίνα Πλυτά.

[6] βλ. Χρ. Διαμαντόπουλου, ό.π.

[7] βλ. Ι. Κουκιάδης, Η Επαπειλούμενη Συνταξιοδότηση του Σοσιαλισμού και η Προσδοκία ενός νέου Κοινωνικού Κράτους.

[8] βλ. έρευνα της VPRC, Η πολιτική κουλτούρα των blogs, Ιούνιος-Αύγουστος 2008.

[9] βλ. Μ.-Μ. Κυριακοπούλου, κοινωνικά μέσα (social media) και κοινωνία πολιτών, Κοινωνία Πολιτών, σελ.7.

Επειδή πολλά λέγονται τα τελευταία χρόνια για τη συμμετοχική δημοκρατία, ας επιχειρήσουμε μία αντιπαράθεση, μία αντιπαράθεση ανάμεσα στην κινηματική και τη συμμετοχική δημοκρατία, δύο έννοιες που εύκολα συγχέονται. Στο σημείο αυτό όμως κρίνουμε αναγκαία τη διευκρίνηση των διαφορών ανάμεσα στην κινηματική και τη συμμετοχική δημοκρατία, δύο έννοιες που τόσο εύκολα συγχέονται. Εκ προοιμίου ας τονίσουμε ότι η συμμετοχική δημοκρατία δεν είναι μία νέα αντίληψη, αφού τις απαρχές της τις συναντάμε κατά το ΙΘ΄ αιώνα, αν και άρχισε να ενσαρκώνεται κατά την όγδοη και την ένατη δεκαετία του Κ΄ αιώνα, ως αντίδραση απέναντι στο γραφειοκρατικό συγκεντρωτισμό του δημοκρατικού κράτους[1].

Η συμμετοχική δημοκρατία προτείνει την αποσυγκέντρωση της οικονομικής οργάνωσης ασκώντας κριτική στο κυρίαρχο κράτος και στηριζόμενη στις αρχές της συνεργασίας και της αλληλεγγύης. Παράλληλα δε, προωθεί την ιδέα του εθελοντισμού και της αυτοκυβέρνησης σε τοπικό επίπεδο. Έτσι όμως απαξιώνει το κράτος και του αναιρεί σημαντικές αρμοδιότητες, χωρίς να επιζητά τον ουσιαστικό μετασχηματισμό και εκδημοκρατισμό του. Από την άλλη, με την εθελοντική οργάνωση όχι μόνο δε διευθετεί το δημοκρατικό έλλειμμα, αλλά δημιουργεί ελιτίστικες αντιλήψεις ανάμεσα σε εκείνους που ενδιαφέρονται και την απαθή λαϊκή πλειοψηφία. Εξάλλου, η συμμετοχή οράται μόνο μέσα από συγκεκριμένα θεσμικά εθελοντικά μορφώματα (οργανώσεις, ενώσεις, ΜΚΟ κλπ).

Όπως τονίζει και ο Δουζίνας[2] ο δυτικός συνήθιζε να κουβαλάει το φορτίο του λευκού άντρα, την υποχρέωση να διαδώσει τον πολιτισμό, τη λογική, τη θρησκεία και το νόμο στο βάρβαρο μέρος του κόσμου. Εάν τα αποικιοκρατικά πρότυπα ήταν ο ιεραπόστολος και ο αποικιοκράτης διοικητής, τα μετα-αποικιακά πρότυπα είναι ο εκστρατεύων για τα ανθρώπινα δικαιώματα και ο λειτουργός της Μη Κυβερνητικής Οργάνωσης. Ο μεταμοντέρνος φιλάνθρωπος δεν έχει ανάγκη να πάει σε μακρινά μέρη για να χτίσει νοσοκομεία και αποστολές. Η παγκοσμιοποίηση εξασφάλισε ότι μπορεί να το κάνει αυτό από το μπροστινό του δωμάτιο, βλέποντας τηλεοπτικές εικόνες εγκατάλειψης και αγριότητας και πληρώνοντας με την πιστωτική του κάρτα.

Η ειρωνεία είναι ακόμα μεγαλύτερη στις ίδιες τις εκλογές, που δημαγωγικά διακηρύσσεται ότι είναι ανοιχτές σε όλους ανεξαιρέτως. Η συμμετοχή όμως στην αναμέτρηση -με αξιώσεις εκλογής, βέβαια- είναι εφικτή μόνο στα ευκατάστατα στρώματα της κοινωνίας. Και τούτο επειδή για την ενασχόληση με τα κοινά απαιτείται και ελεύθερος χρόνος και ευμάρεια προκειμένου να τα επενδύσει κάποιος σε εκλογές. Όταν ο ελεύθερος χρόνος καταντά όνειρο απατηλό -ως απόρροια της ψευδαίσθησης της ευμάρειας μέσα από τον καταναλωτισμό και τις ανασφαλείς εργασιακές σχέσεις- και όταν ο αρχικός καταμερισμός εργασιών και ο διαχωρισμός τους -σε πνευματικές και χειρωνακτικές- τον περιορίζουν ακόμα περισσότερο, τότε η συμμετοχή γίνεται προνόμιο μόνο των λίγων ευκατάστατων εκφραστών δημοκρατικών αντιλήψεων. Ουσιαστικά δηλαδή a priori τα εργατικά στρώματα αποκλείονται και η δυνατότητα να είναι κάποιος υποψήφιος -πόσο μάλλον επικεφαλής παράταξης- περιορίζονται μόνο στα πλουσιότερα μεσαία στρώματα (δημόσιοι υπάλληλοι, ελεύθεροι επαγγελματίες που απασχολούν προσωπικό κτλ). Οι στατιστικές μάλιστα τείνουν να επιβεβαιώνουν κάτι τέτοιο. Από τις εκλογές του 2006 μόνο ένα 5% όσων αναδείχθηκαν στο θέση του Δημάρχου είναι αγρότες και μόλις το 1% δήλωσαν σε σχετική έρευνα εργάτες. Όσοι ανήκουν στις χαμηλές εισοδηματικές τάξεις αποκλείονται από το δημαρχιακό θώκο εφόσον μόνο το 2% ανήκει σε αυτή την κατηγορία[3].

Από την άλλη, η κινηματική δημοκρατία όχι μόνο δίνει τη δυνατότητα σε κάθε πολίτη να παρακολουθεί τα κοινά, αλλά του προσφέρει και την ευκαιρία να συνδράμει άμεσα στον όποιο ελεύθερο χρόνο του. Η ίδια η δημοκρατική συμμετοχή δεν μπορεί να εξετάζεται μόνο μέσα από το απλό πρίσμα της επιθυμίας για δράση, ειδικά όταν οι δημοκρατικές σχέσεις παραγωγής είναι τέτοιες που δεν επιτρέπουν τον ελάχιστο ελεύθερο χρόνο που απαιτείται για την εθελοντική αυτή προσφορά.

Και βέβαια οι ΜΚΟ θέλουν να επηρεάζουν την κοινωνία και την εξουσία, αλλά δε διεκδικούν την πολιτική εξουσία όπως τα πολιτικά κόμματα και τα οργανωμένα συμφέροντα. Συμπληρώνουν και επεκτείνουν τους αντιπροσωπευτικούς κοινοβουλευτικούς θεσμούς και δεν επιδιώκουν την υποκατάστασή τους[4]. Η συμμετοχή όμως αυτή έρχεται απλά να συμπληρώσει το κράτος χωρίς να θίγει τις αρμοδιότητές του και κυρίως χωρίς να αντιτάσσουν ένα όραμα για την κοινωνία. Το όραμα αυτό είναι και η κύρια διαφορά της από την κινηματική δημοκρατία.

Η τελευταία, αντίθετα, ξεπερνά την απλή ελιτίστικη ιδέα του εθελοντισμού· μέσα από τη δράση προβάλλει ένα όραμα που τολμά να συγκρουστεί όχι με πολίτες διαφωνούντες, αλλά με τα δημοκρατικά συμφέροντα· ο ίδιος ο ακτιβισμός με τους φορείς εξουσίας ξεπερνά την προπαγανδιστική συσκότιση των πολιτών που βλέπουν συνολικά πια τον κοινωνικό σχηματισμό.

Ο πόνος και η δυστυχία έχουν υποκαταστήσει την ιδεολογία και τα ηθικά συναισθήματα έχουν υποκαταστήσει την πολιτική. Αυτό όμως το είδος ακτιβισμού των ανθρώπινων δικαιωμάτων μετατρέπεται σε αντι-πολιτική, άμυνα των «αθώων» έναντι της εξουσίας χωρίς καμία κατανόηση της λειτουργίας της εξουσίας και χωρίς το παραμικρό ενδιαφέρον για συλλογική δράση που θα μπορούσε να αλλάξει τα αίτια της φτώχειας, της αρρώστιας ή του πολέμου[5].

Ομοίως και για τον Ευ. Βενιζέλο[6] αυτό το δίκτυο των μη κυβερνητικών οργανώσεων και η έτσι νοούμενη «κοινωνία των πολιτών» δεν γίνονται αντιληπτά ως ενεργητική και δραστήρια όψη της κοινωνίας, αλλά ως ένα "μετανεωτερικό" και «εναλλακτικό» σύστημα πολιτικής αντιπροσώπευσης που αντιτάσσεται στο παραδοσιακό πολιτικό σύστημα· ένα σύστημα που συγκροτείται από τα κόμματα, τους δημοκρατικούς αντιπροσωπευτικούς θεσμούς, με κορυφαίο το κοινοβούλιο, αλλά και τις συνδικαλιστικές οργανώσεις. Και σημειώνει παρακάτω ότι οι ΜΚΟ και η κοινωνία των πολιτών διαλαλούν, κρύβουν το λανθάνον μήνυμα της υποκατάστασης του πολιτικού συστήματος και της ανάληψης της λειτουργίας της κοινωνικής αντιπροσώπευσης. Μόνο που αυτό γίνεται στο όνομα της γνώσης, της ευαισθησίας, του ενδιαφέροντος για κάποιο θέμα και όχι στο όνομα της δημοκρατικής νομιμοποίησης και της λαϊκής εντολής. Το αστείο είναι, βέβαια, ότι τον όρο "κοινωνία των πολιτών" τον χρησιμοποιούν και οι φιλελεύθερες δυνάμεις, οι κατεξοχήν ιδεολογικά πολιτικοί σχηματισμοί που θέλουν την απομάκρυνση του πολίτη από την κρίση και τη συμμετοχή[7]. Αυτό όμως δείχνει ακριβώς και το πόσο εύκολα γίνεται υποχείριο της δημοκρατίας.

Ενώ η συμμετοχική δημοκρατία δεν αντιπαραβάλλει απέναντι στις μεταμοντέρνες δημοκρατικές επιλογές κανένα όραμα μετασχηματισμού, η κινηματική μέσα από τις εκφράσεις, που κάθε φορά επιλέγει, και τις δράσεις, που υιοθετεί, αποσκοπεί στην τελική ανατροπή. Στοχεύει σε μία δίκαιη κοινωνία -όσο θολό κι αν φαντάζει εν πρώτοις ένα τέτοιο όραμα· δεν αποζητά μία ελιτίστικη κοινωνία ίσων ευκαιριών ούτε θεσμοθετημένα δικαιωμάτα για όλους, που όμως στην πράξη δεν εξασφαλίζεται η εφαρμογή τους. Σε καμία περίπτωση δεν τροφοδοτεί την έλλειψη εμπιστοσύνης προς το κοινωνικό συμβόλαιο. Αντίθετα, προάγει το διάλογο των διοικήσεων -κεντρικών ή τοπικών- και των κοινωνικών φορέων, και επενδύει στην ενίσχυση της εμπιστοσύνης και συνεργασίας μεταξύ πολιτικής και κοινωνίας. Ο κοινωνικός διάλογος εξάλλου, αποτελεί ένα πρόσφορο και αποτελεσματικό μέσο για την επίτευξη κοινά αποδεκτών λύσεων σε σημαντικά προβλήματα μιας περιοχής ή μεταξύ ομάδων με αντικρουόμενα συμφέροντα.

Αντίθετα, η συμμετοχική δημοκρατία συνυπάρχει ειρηνικά με τη θεσμοθετημένη αντιπροσωπευτική δημοκρατία ως συμπλήρωμά της. Το πόσο, εξάλλου, έχουν ενσωματωθεί οι ΜΚΟ στο δημοκρατικό σύστημα αποδεικνύεται από την ένταξή τους στο Σύνταγμα και τις κρατικές επιχορηγήσεις. Μάλιστα, έχουν χαρακτηριστεί και ως φορέας της πολιτείας και ταυτίζονται ή συγκρίνονται με τα κόμματα[8]. Έτσι, οι εθελοντικοί θεσμοί χωρίς να αμφισβητούν -ιδεολογικά και πολιτικά- τη δημοκρατία, συσκοτίζουν τα αίτια των κοινωνικών ανισοτήτων, των ταξικών διαφοροποιήσεων.

Το κίνημα αδιαφορεί για την αντιπροσώπευση και για την ίδια την εκλογική διαδικασία, αδιαφορεί για τη δημοκρατική αντιπροσώπευση. Οι εκλογές, βέβαια, όσο και να ελέγχονται από τη δημοκρατία έχουν την ιδιαίτερη σημασία τους επειδή δίνουν την ευκαιρία στο όραμα του κινήματος να αναδειχθεί. Συγκρούεται με τις επιλογές της εξουσίας, προβάλλει το δικό του όραμα -στενής ή ευρείας προοπτικής- αντιπροτείνει τις δικές του επιλογές.



[1] Η ίδια κρατική γιγάντωση βέβαια παρατηρήθηκε και στον ιδιωτικό τομέα των βιομηχανικών κρατών που ανέπτυξε γραφειοκρατικές δομές ανάλογες με εκείνες του πολιτειακού μηχανισμού.

[2] Κ. Δουζίνας, Ανθρωπισμός και πολιτική.

[3] Κεντρική Ένωση Δήμων & Κοινοτήτων, Οι ΟΤΑ σε αριθμούς, Αθήνα 2007, σελ. 19 κ.ε.

[4] Ν. Μουζέλης & Π. Βασιλόπουλος, Σταδιακή ανάδυση μιας νέας εποχής, Κοινωνία Πολιτών, τευχ. 13, σελ. 2.

[5] Κ. Δουζίνας, ό.π.

[6] Ευ. Βενιζέλος, Οι περιπέτειες της Κοινωνίας των Πολιτών.

[7] βλ. Π. Γιαννόπουλου, Κοινωνία Πολιτών και Αυτοδιοίκηση, εκδ. Δωδώνη, Αθήνα 2001 με σχετικό μάλιστα του τότε Προέδρου της Νέας Δημοκρατίας και μετέπειτα Πρωθυπουργού, Κωνσταντίνου Καραμανλή.

[8] βλ. Λ. Παπαδοπούλου, Συνταγματική κατοχύρωση της κοινωνίας των πολιτών.

Αναζήτηση σε αυτό το ιστολόγιο

Είμαστε

Οι ομόκεντρες διαδρομές είναι το νέο διαδικτυακό μας στέκι. Δημιούργημα μιας αυθόρμητης αλλά συνειδητής επιθυμίας. Ένα στέκι που δε στοχεύει σε κανένα μεγαλεπήβολο, μεγαλόστομο και μεγαλειώδη αποτέλεσμα. Ένα ιστολόγιο που θέτει σαν αφετηρία εκκίνησης να ενσπείρει κάποιους σπόρους ιδεών και αξιών και οι οποίοι πιθανόν να αποτελέσουν εφαλτήριο για χρήσιμους προβληματισμούς και ακόμη ακόμη χρήσιμους διαλόγους.

Οι ομόκεντρες διαδρομές έχουν σαν κοινή αφετηρία εκκίνησης ένα διάλογο με άξονα την κοινή λογική την κατάθεση σκέψεων και απόψεων που αφορούν την πολιτική και στην κοινωνία, μακριά από την μικροκομματική πολιτική. Με ανοχή στη διαφορετικότητα, και επιμονή στην πολιτική ηθική, με παρρησία, καλή προαίρεση και ... μιλώ σιγά, μήπως και δεν μ΄ακούσουν !

Επιθυμούμε στα ιδεοδρομικά μας ταξίδια, να εμπλουτίσουμε τις σκέψεις μας, την ψυχή μας και να βελτιώσουμε το εγγύς περιβάλλον μας. Μικρές επιθυμίες, αλλά μεγάλα ταξίδια με ομόκεντρες διαδρομές, λοιπόν.

Δείμος - Σπίθας